واكاوي نقادانه روش خاورشناسان در فهم احاديث درباره آموزه‏ امامت (مطالعه موردي كتاب راهنماي رباني در تشيع نخستين)

(A critical study on the orientalists’ method in hadith comprehension in the matter of the doctrine of Imamate (a case study of the book “Rāhnamā-ye Rabbānī dar Tashayyo’-e Nakhostīn”

پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي و با هدف تاملي در روش خاورشناسان در فهم احاديث در حوزه امامت، به واكاوي نقادانه كتاب راهنماي رباني در تشيع نخستين از محمد علي اميرمعزي، استاد كرسي شيعه شناسي در دانشگاه سوربن فرانسه مي‏پردازد. نتايج پژوهش بيان گر آن است كه با وجود نقاط قوت در روش اميرمعزي، مانند استفاده از منابع معتبر و متقدم مرتبط، دقت در تطور معنايي اصطلاحات و تلاش براي تبيين سازمان يافته از مفهوم امام، برخي از آسيب‏ ها مانند عدم دقت در استناددهي به منابع، استفاده ناصحيح از اصل تقيه در توجيه برخي از احاديث، عدم تشكيل خانواده حديث و معنايابي بدون استناد براي مفردات حديثي، در روش وي قابل مشاهده بوده كه منتج به ارائه برخي از آموزه‏ هاي موهوم در باره آموزه امامت و ويژگي‏ هاي امام گرديده است.

The present research made with the descriptive-analytical method and with the goal of pondering in the orientalists’ method in hadith comprehension in the matter of the doctrine of Imamate, critically studies the book “Rahnama-ye Rabbani dar Tashayyo’-e Nakhostin” (a divine guide in the early Shi’ism) compiled by Muhammad Ali Amir-Mo’ezzi, the Professor of the Shialogy Chair at the University of Sorbonne in France. The results of this research suggests that despite the strong points in Amir-Mo’ezzi’s method including: relevant early reliable resources, precision in the semantic transformation of the expressions and the attempt for organized elucidation of the concept of “Imam”, certain defects can be viewed in his method that resulted in presenting certain baseless teachings about the doctrine of Imamate and the characteristics of the Imam. They include: carelessness in citation from the resources, improper usage of the principle of dissemination (taqiyyah) in justifying certain traditions, neglect in establishing a hadith family, and finding meanings for the words applied in the hadiths without mentioning a reference.