جستاري در واژه هاي فارسيِ كتب اربعه و صحاح سته

A study on the Persian words occurred in the Four Books and the Six Books

ارتباطات عامل مهم تاثير و تاثر زبان هاست و تعداد واژه هايي كه يك زبان از زبان ديگر مي گيرد، به ارتباط دو گروه گويشوَر بستگي دارد. عرب ها نيز به واسطه ارتباطاتي كه با اقوام ديگر داشته اند، برخي واژه ها را از زبان هاي ديگر گرفته اند. اين واژه ها به مرور زمان و كثرت استعمال، در زبان عربي ماندگار شده كه اصطلاحاً آنها را معربات گويند. علاوه بر قرآن، اين واژه ها در لسان احاديث نيز مورد استفاده قرار گرفته اند. در اين پژوهش به بررسي تعدادي از واژه هاي فارسي در احاديث فريقين پرداخته ايم، به اين منظور، كتب اربعه حديثي شيعه و صحاح سته اهل سنت محور بحث قرار گرفته اند. طي پژوهش انجام گرفته در محدوده 68 واژه فارسي، مشخص گرديد كه معربات فارسيِ به كار رفته در كتب اربعه نسبت به صحاح سته، از تنوع واژگاني و موضوعي بيشتري برخوردار هستند. همچنين دقت در اين پژوهش نشان مي دهد كه واژه هاي فارسي به كار رفته در اين روايات، كاركردهاي مختلفي دارند، كاركرد فقه الحديثي، كاركرد فقهي، كاركرد بهداشتي، كاركرد تمثيلي و كاركرد تفسيري از اين جمله اند.

Communications in languages play an important role in impressing and being impressed. What a language borrows from another language depends on the communications of the two speaking groups. This is true for the Arabs who because of their communications with other people have borrowed certain words from other languages. These words remained in the Arabic language in the course of time and because of frequent application. They are called Arabicized words. These words were used - in addition to the Qur’an – in the traditions. This article studies a number of Persian words occurred in the traditions available in the hadith collections of the Two Schools (Shi’a and Sunni). The discussion, therefore, revolves around the Four Books of the Shi’a and the Six Books of the Sunnis. The study made about 68 Persian words indicates that the Persian Arabicized words applied in the Four Books compared with those applied in the Six Books enjoy more variety both from the aspect of (the number of) words and subjects. Also the scrutiny in this study shows that the Persian words occurred in these traditions have different functions for they have been applied in such fields as hadith comprehension, jurisprudence, hygiene, allegory and parable, and commentary (of the Qur’an).