تأثير تنش كم آبي و مصرف كود بيولوژيك حل كننده فسفات بر عملكرد و اجزاي عملكرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

(.Effect of low irrigation and use of phosphate solubilizing bio-fertilizer on yield and yield components of safflower ( Carthamus tinctorius L

به منظور بررسي تأثير تنش كم آبي و كود بيولوژيك حل كننده فسفات بر عملكرد گلرنگ رقم پديده، آزمايشي در سال 1391 در منطقه ماهدشت استان البرز انجام شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. در اين آزمايش فاكتور تنش كم آبي در چهار سطح شامل شاهد (آبياري مطلوب)، تنش در مرحله گلدهي، تنش در مرحله خورجين دهي و تنش در هر دو مرحله گلدهي و خورجين دهي و فاكتور كود بيولوژيك حل كننده فسفات (كود بيولوژيك بيوسوپر فسفات)، در چهار سطح شامل شاهد (عدم مصرف)، بذرمال، همراه آبياري و كاربرد توأم كود بيولوژيك به صورت بذرمال و همراه آبياري در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد تنش كم آبي و كود بيولوژيك، روي همه صفات مورد مطالعه به استثناي شاخص برداشت در سطح احتمال يك درصد اثر معني دار داشتند. درصورتيكه برهمكنش تنش كم آبي در كاربرد كود بيولوژيك فقط در مورد صفات تعداد طبق، تعداد دانه در طبق، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، درصد روغن و عملكرد روغن معني دار بود. در مورد صفات قطر طبق و وزن هزار دانه، بيشترين ميزان صفات فوق در بين سطوح تنش كم آبي، مربوط به تيمار شاهد و در بين تيمارهاي مختلف كود بيولوژيك، مربوط به تيمار كاربرد توأم به صورت بذرمال و همراه آبياري بود؛ اما در مورد صفات تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، درصد و عملكرد روغن بيشترين مقادير صفات مذكور در تيمار بدون تنش و كاربرد همزمان كود بيولوژيك به صورت بذرمال و همراه آبياري حاصل شد. بيشترين درصد پروتئين در بين سطوح تنش كم آبي، در تيمار تنش در هر دو مرحله گلدهي و خورجين دهي به دست آمد. در مورد صفات قطر طبق و وزن هزار دانه به عنوان صفات مؤثر بر عملكرد، اثر تنش در مرحله خورجين دهي به مراتب بيشتر از مرحله گلدهي بود و مصرف توأم كود بيولوژيك به صورت بذرمال و همراه آبياري بسيار مفيدتر از مصرف هركدام از آنها به تنهايي بود. درصد پروتئين در مقايسه با صفات فوق واكنش متفاوتي را نسبت به تنش خشكي نشان داد. بهطوريكه افزايش دفعات تنش منجر به افزايش اين صفت گرديد. در مورد صفات تعداد دانه در طبق، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك، كاربرد كود بيولوژيك به صورت بذرمال ميتواند مؤثرتر از مصرف آن همراه آبياري آن باشد درصورتيكه در مورد صفات درصد و عملكرد روغن، كاربرد توأم اين كود به صورت بذرمال و همراه آبياري به همراه عدم تنش كم آبي ميتواند مفيد باشد.

To investigate the effects of low irrigation and use of phosphate solubilizing bio-fertilizer on yield and yield components of safflower, an experiment was conducted as a factorial experiment based on randomized complete blocks design with three replications in 2012 in Alborz province (Mahdasht city). Low irrigation factor at four levels: control (optimum irrigation), low irrigation at flowering, low irrigation at fruiting and low irrigation during both stages and the other factor was phosphate solubilizing bio-fertilizer at four levels: control (no application), seed coated, foliar spray and combined application (seed coated and foliar spray). Based on the results of the analysis, each of low irrigation and bio-fertilizer treatments, except harvest index, had significant effect on all traits at 1% probabiloity level. The lowest traits amounts was observed in drought stress at flowering and fruiting and the highest traits amounts was obtained in no drought stress condition. Bio-fertilizer caused to increase of yield and yield components of safflower when applied both foliar application and seed coated. According to interaction effects, application of bio fertilizer cause to increase yield and yield components and also improved more traits under drought conditions.