تاثير كاربرد توام كود هاي دامي و ورمي كمپوست با كودهاي شيميايي سوپرفسفات تريپل و اوره در زراعت گياه بزرك (L. Linum usitatisimum)

).Effects of utilizing manure and vermicompost with chemical fertilizer of triple superphosphate and urea in flax plant (Linum usitatissimum L

به منظور بررسي اثر كود‌هاي دامي، ورمي كمپوست،كودهاي شيميايي سوپرفسفات تريپل و اوره بر رشد و عملكرد گياه بزرك آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه ولي‌عصر رفسنجان اجرا شد. عاملهاي اصلي آزمايش شامل تركيب كودي در چهار سطح نيتروژن +فسفر، نيتروژن+فسفر+كود دامي، نيتروژن+فسفر+گوگرد+كود دامي و ورمي-كمپوست و عامل فرعي شامل چهار ژنوتيپ بزرك E37، L22، L18 و توده بومي كردستان بودند. نتايج نشان داد ارتفاع بوته كاهش معني‌داري در اثر افزودن كود دامي و گوگرد به سطح پايه كود بود، همچنين عملكرد روغن در اثر كاربرد ورمي‌كمپوست در ژنوتيپ‌هاي L22، L18 و بومي كردستان برابر سطح پايه كود بود و در مورد ژنوتيپ E37 بطور معني‌داري بيشتر بود. در مقايسه بين ژنوتيپ‌ها، عملكرد روغن ژنوتيپ بومي در هر چهار سطح كود بالاتر بود. اين ژنوتيپ با وجود عملكرد روغن بسيار بالا، كمترين سطح برگ، ارتفاع بوته و عملكرد بيولوژيك و كوتاه‌ترين دوره رشد را داشت كه نشان از تسهيم خوب ماده پرورده به اندام‌هاي اقتصادي و تنظيم رابطه منبع و مخزن در اين گياه دارد. با توجه به اثر بازدارنده افزودن كودهاي دامي و گوگرد به سطح پايه كود، استفاده از آنها در تركيب با نيتروژن و فسفر در شرايط خاك‌هاي شور و قليايي شبيه خاك اين آزمايش توصيه نمي‌شود. ممكن است كاهش پتانسيل اسمزي آب خاك يا اثرهاي سمي جذب بيش از حد برخي عناصر از جمله سديم سبب اين پديده شده باشد.

To investigate the effect of utilizing manure and vermicompost with chemical ertilizer of triple superphosphate and urea in flax plant, a split plot experiment designed on randomized complete blocks with three replications, was conducted at Research Farm of Agriculture Faculty of Vali-e- asr University of Rafsanajn. Main plots were four combinations of fertilizers including: nitrogen + phosphorus (NP), nitrogen + phosphorus + cattle manure (NPM), nitrogen + phosphorus + cattle manure + sulphur (NPMS) and vermicompost and subplots were four flax seed genotypes: Kurdistan Native, E37, L22 and L18. Results showed that NPM and NPMS decreased plant height. Oil yield in Kurdistan Native, L22 and L18 were equal to NP when vermicompost applied, but for E37 was significantly higher. Kurdistan Native had relatively high oil yield in all four fertilizer treatments. This genotype had the lowest leaf area, plant height, biological yield, as well as the shortest growth cycle. It seems that in Kurdistan Native, relatively high partitioning of photoassimilates to economic organs is directed lead to better regulation of source-sink relations. Since adding cattle manure or sulphur to base level of fertilizer (NP) had inhibitory effects on some vegetative and reproductive traits, it is not suggested to use this fertilizer combination in saline and sodic soils similar to this xperiment situation. Reduction in soil osmotic potential or toxic effects of some minerals, e.g. Na may be the cause of these effects.