كليدواژه :
جابه جايي 1RS , چاودار , صفات كيفي , گندم , نشانگر مولكولي
چكيده فارسي :
بازوي كوتاه كروموزوم 1RS چاودار (Secale cereal) حامل ژن هاي مقاومت به تنش هاي زنده و غير زنده مي باشد و منبع با ارزشي براي اصلاح گندم (Triticum aestivium) به شمار مي رود. بازوي 1BL.1RS و 1AL.1RS به طور وسيعي در جهان در برنامه هاي اصلاحي گندم استفاده شده است. در اين تحقيق جهت بررسي توزيع بازوي 1RS در 22 لاين اميد بخش ديم كشور (19thERWYT)، هفت رقم گندم ديم، پنج رقم خارجي، رقم Kavkaz (كنترل مثبت 1BL.1RS )، رقم Tam 107 (كنترل مثبت 1AL.1RS) و رقم Chiness Spring (كنترل منفي 1BL.1RS و 1AL.1RS) از سه آغازگر اختصاصي چاودار (RyeR3/F3، O-SEC5/A و PAW161) استفاده شد. با استفاده از آغازگرهاي RyeR3/F3 و PAW161 حضور بازوي 1RS در 86 درصد لاين اميد بخش ديم كشور تائيد شد، جهت تشخيص بين جا به جايي 1BL.1RS و 1AL.1RS از آغازگر O-SEC5/A استفاده شد كه بر اساس استفاده از اين آغازگر در هفت (31 درصد) لاين اميد بخش ديم (19thErwyte-4، 5، 6، 7، 9، 20، 24) و دو (28 درصد) رقم تجاري ديم (رصد و ريژاو) جابه جايي 1BL.1RS مشاهده شد اما در هيچ كدام از لاين هاي اميد بخش و ارقام تجاري ديم جابه جايي 1AL.1RS مشاهده نشد. نتايج اين تحقيق استفاده موفقيت آميز نشانگرهاي اختصاصي چاودار را در شناسايي بازوي 1RS در ارقام گندم و توزيع بالاي جابه جايي 1BL.1RS را در ژنوم ارقام گندم ديم ايران نشان داد كه از اين تنوع مي توان به عنوان منبعي براي ايجاد جمعيت هاي جديد گندم استفاده كرد. براي بررسي اثر جابجايي 1RS بر روي صفات كيفي گندم صفات عدد زلني، نشاسته، پروتئين و سختي اندازه گيري شدند. همبستگي اين صفات با نشانگرهاي مورد مطالعه با رگرسيون اينتر انجام شد كه همبستگي بين اين نشانگرها و صفات كيفي مشاهده نشد. با توجه به تاثير منفي شناخته شده جا به جايي هاي چاودار در گندم بر روي صفات كيفي، عدم مشاهده همبستگي منفي بين نشانگرهاي 1RS و صفات كيفي گندم در اين مطالعه ممكن است به علت تجمع ژن هاي كيفي در ارقام اصلاح شده مورد مطالعه باشد.
چكيده لاتين :
The short arm of 1RS rye (Secale cereal) chromosome carrying genes involved in resistance to biotic and abiotic stresses, and is valuable resource for wheat (Triticum aestivium) breeding. 1BL.1RS and 1AL.1RS arm have been used on a global scale in wheat breeding programs. In this study, three rye specific primers (RyeR3/F3, O-SEC5/a and PAW161) were used to investigate the distribution of 1RS- rye arm in 22 Iranian dryland promising wheat lines , five native wheat cultivars, five foreign cultivars, Kavkaz (positive control for 1BL.1RS), Tam 107 (positive control for 1AL.1RS) and the Chiness Spring (negative control for 1BL.1RS and 1AL.1RS). 1RS arm were confirmed in 86% of Iranian dryland promising wheat lines using RyeR3/F3 and PAW161 primers. O-SEC5/A primer was used to distinguish between translocation of 1AL.1RS and 1BL.1RS, accordingly, 1BL.1RS arm was observed for 7 (31%) Iranian dryland promising wheat lines (19thErwyte4, 5, 6, 7, 9, 20, 24) and 2 (28%) commercial cultivars (Rasad and Rijaw), while, none of them have 1AL.1RS arm. Results of this study showed the successful use of rye specific markers in the identification of 1RS arm in wheat cultivars and high translocation distribution of 1BL.1RS in wheat genome of dryland wheat research institute. These diversity can be used as an effective tool for creating new wheat populations. Zeleny number, starch, protein and hardness were measured to investigate the effect of 1RS translocation on wheat quality traits. Correlation of these traits with studied markers was checked with inter-regression, and no correlation was observed between these markers and quality traits. The lack of negative correlation between 1RS markers and quality traits of wheat can be very interesting for wheat breeders.
