شبيه سازي مطلوبيت رويشگاه گونه هاي گياهي مراتع چهارباغ استان گلستان با استفاده از روش تحليل عاملي بوم شناختي (ENFA)

Habitat suitibility modeling for plant species by Ecological Niche Factor Analysis (ENFA) in Chaharbagh rangelands of Golestan province, Iran

هدف از اين مطالعه مدل سازي مطلوبيت رويشگاه گونه هاي گياهي مراتع جنوب استان گلستان با استفاده از روش آشيان اكولوژيك بوم شناختي در نرم افزار Biomapper است. براي اين منظور از داده هاي مكاني حضور گونه هاي مورد بررسي به عنوان مكان هاي مناسب براي گونه هاي گياهي و بررسي شرايط محيطي منطقه براي شناسايي نيازهاي رويشگاهي آن ها استفاده مي شود. براي نمونه برداري از پوشش گياهي در هر تيپ رويشي، 3 ترانسكت 50 متري مستقر و در امتداد هر ترانسكت 10 پلات با فواصل 5 متر قرار داده شد. اندازه پلات يك متر مربع تعيين شد. همچنين در هرتيپ رويشي نمونه برداري از خاك در عمق 30-0 سانتي متري انجام گرديد. سپس با وارد كردن داده ها در نرم افزار بايومپر به منظور تهيه نقشه مطلوبيت رويشگاه ها از الگوريتم ميانه و الگوريتم هارمونيك استفاده شد. به منظور بررسي ميزان تطابق نقشه پيش بيني شده با نقشه واقعي پوشش گياهي، از ضريب كاپا استفاده گرديد كه در رويشگاه هاي مورد بررسي Artemisia aucheri،Festuca ovina-Astragalus gossypinus ،Bromus tomentellus، Bromus tomentellus- Festuca.ovina ضريب كاپا به ترتيب برابر 0/57 ، 0/70، 0/58، 0/50 مي باشد. نتايج حاصل از تفسير نقشه مطلوبيت رويشگاه ها مشخص مي سازد كه مهم ترين عوامل محيطي موثر بر گونه هاي گياهي مورد مطالعه، در تيپA. aucheri : ميزان رس و ميزان شيب، در تيپ F.ovina-A.gossypinus: ميزان شن و ارتفاع از سطح دريا، در تيپ B.tomentellus: ميزان شن و جهت جغرافيايي شمال غربي و در تيپ F.ovina-A.gossypinus: ميزان شن، ارتفاع از سطح دريا و كربن آلي مي باشد. مدل هاي توليد شده در اين تحقيق مي تواند به منظور شناسايي مناطق مستعد جهت انجام عمليات اصلاحي مورد استفاده قرار گيرد.

This research was aimed to modeling the habitat suitability for plant species in southern rangelands of Golestan province by ENFA method with Biomapper software. For this purpose, the spatial data of species presence and environmental conditions were used to identify the suitable sites for the study species and their habitat requirements. For vegetation sampling in each vegetation type, three 50-meter transects were established, along which measurements were performed within 10 plots with five-meter intervals. The plot size was calculated to be 1m2. In each vegetation type, soil sampling was done at 0-30 cm depth. Then data were entered to the Biomapper software and the middle algorithm and harmonic algorithm were used to produce the habitat suitability map. The kappa coefficient was used to check the conformity of the predicted map with actual vegetation map. The kappa coefficient was calculated to be 0.57, 0.70, 0.58, and 0.50 for Artemisia aucheri, Festuca ovina-Astragalus gossypinus, Bromus tomentellus, and Bromus tomentellus- Festuca ovina, respectively. According to the obtained results, the most important environmental factors affecting plant species in the study vegetation types were as follows: clay content and slope (A. aucheri); sand content and altitude (F.ovina-A.gossypinus); sand content and northwest aspect (B.tomentellus); sand content, altitude and organic carbon (F.ovina-A.gossypinus). The models developed in this study can be used to identify suitable areas for range improvement practices.