بررسي تاثير شهرنشيني بر انتشار دي‌اكسيد كربن در كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي (كاربرد مدل STIRPAT)

(The Effect of Urbanization on Carbon Dioxide Emissions in the OIC Member States (Application of STIRPAT Model

زمينه و هدف: هرچند شهرنشيني غالبا در متن نوسازي اقتصادي مورد بحث قرار مي­ گيرد، با اين حال يك شاخص جمعيتي است كه تراكم شهري را افزايش داده و ساختار رفتار انساني را تغيير مي ­دهد و در نتيجه، الگوهاي مصرف انرژي خانوار را تحت تاثير قرار مي­ دهد. بر اين اساس هدف پژوهش بررسي تاثير شهرنشيني بر انتشار دي‌اكسيد كربن در كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي با استفاده از رهيافت پنل­ ديتا و كاربرد مدل STIRPAT است. روش بررسي: روش به‌كار برده شده در پژوهش حاضر، از نوع علمي- تحليلي بوده و هدف پژوهش كاربردي مي‌باشد. آمار و اطلاعات مربوط به متغيرهاي به­ كاربرده شده در پژوهش از لوح فشرده‌ي WDI2014 استخراج شده ‌است. ابزار اقتصادسنجي مورد استفاده در پژوهش، نرم افزار EViews و روش اقتصادسنجي به كار برده شده در پژوهش، روش پنل‌ديتا بوده كه دامنه زماني پژوهش فاصله­ ي زماني سال 2000 تا 2010 و قلمرو مكاني پژوهش نيز 43 كشور منتخب از كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي مي‌باشد. يافته‌ها: نتايج پژوهش حاكي از آن است كه علامت ضرايب مطابق با مباني نظري مورد انتظار بوده و از نظر آماري نيز معني‌دار مي‌باشند. به‌طوري‌كه يك درصد افزايش در متغيرهاي شهرنشيني، توليد ناخالص داخلي سرانه و شدت انرژي به ترتيب باعث افزايش 0/57، 0/74 و 0/55 درصد در انتشار گاز دي‌اكسيد كربن مي‌شود. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به تاثير مثبت متغيرهاي شهرنشيني، توليد ناخالص داخلي سرانه و شدت انرژي بر انتشار دي‌اكسيد كربن، پيشنهاد مي‌گردد كه در كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي، با بهينه‌سازي مصرف انرژي و افزايش استفاده از منبع انرژي‌هاي نو كه آلودگي كم‌تر ايجاد مي‌كنند و هم‌چنين كارآمد كردن مصرف انرژي در توليد و ارتقاي تكنولوژي‌هاي توليد و توزيع انرژي در كشورها، واقعي‌سازي قيمت انرژي، ارتقاي استانداردهاي فني و زيست‌محيطي توليدات صنايع، افزايش راندمان مصرف انرژي و گسترش آموزش‌هاي فرهنگي حفظ محيط زيست و فراهم كردن بسترهاي مناسب و توسعه‌ي روستاها، ضمن برقراري يك توازن جمعيتي، از آلودگي هوا و انتشار دي‌اكسيد كربن كاسته شود.

Background and Objective: Although urbanization is often discussed in the context of economic modernization, however, it is a demographic indicator that increases urban density and transforms the organization of human behavior and thereby influences household energy use patterns. Accordingly, using panel data approach and STIRPAT mode, this study examines the effect of urbanization on carbon dioxide emission in the Organization of Islamic Cooperation member states. Methods: This research is doing a causal-analysis by using panel data over the period of 2000 to 2010 for the 4-3 selected Organization of Islamic Cooperation countries. Findings: Our results indicate that, coefficient of all variable of the model has been expected based on theoretical and are statistically significant. So that, one percent increase in urbanization, Gross Domestic Product per capita and energy intensity, rises carbon dioxide emissions by 0.57, 0.74 and 0.55 percent respectively. Discussion and Conclusion: Given the positive impact of urbanization, Gross Domestic Product per capita and energy intensity variables on carbon dioxide emissions, it is recommended that the Organization of Islamic Cooperation members, reduce air pollution and carbon dioxide emissions through optimizing energy consumption and increasing the usage of new energy source, that generate less pollution and efficient energy consumption in the production and promotion of production energy and technology distribution in countries, realization the price of energy, promotion the technical and environmental standards of industrial production, increasing energy efficiency and expanding environment cultural and providing appropriate substrates and rural development.