پديد آورندگان :
رضايي مقدم، محمدحسين دانشگاه تبريز - دانشكده جغرافيا و برنامه ريزي - استاد , رحيم پور، توحيد دانشگاه تبريز - دانشكده جغرافيا و برنامه ريزي , نخستين روحي، مهسا دانشگاه تبريز - دانشكده جغرافيا و برنامه ريزي
كليدواژه :
آب زيرزميني , پتانسيل يابي , حوضه هاي آبريز منتهي به دشت تبريز , سيستم اطلاعات جغرافيايي , تحليل شبكه اي
چكيده فارسي :
حوضه هاي آبريز منتهي به دشت تبريز جزء زيرحوضه هاي حوضه آبريز درياچه اروميه محسوب ميشود كه در استان آذربايجان شرقي و شمال غرب ايران واقع شده است. مساحت اين حوضه ها 5397 كيلومترمربع و كشاورزي يكي از منابع اصلي درآمد مردم است كه به منابع آب زيرزميني و سطحي وابسته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي حوضه هاي آبريز منتهي به دشت تبريز از نظر پتانسيل منابع آب زيرزميني با بهره گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي است. براي نيل به اين هدف از روش تحليل شبكه اي و روابط بين معيارهاي اقليمي، هيدرولوژي، زمين شناسي، توپولوژي و زيست محيطي استفاده شد. وزن معيارها با استفاده از روش تحليل شبكه محاسبه شد: زمين شناسي (0/267)، بارش (0/208)، تراكم آبراهه (0/130)، پوشش گياهي (0/119)، فاصله از آبراهه 0/076)، تراكم گسل (0/054)، شيب (0/042)، فاصله از گسل (0/034)، طبقات ارتفاعي (0/028)، جهت شيب (0/019) و دما (0/018). در نهايت، 5 طبقه با پتانسيل بسيار زياد، زياد، متوسط، كم و بسيار كم در منطقه شناسايي شد. نتايج تحقيق نشان داد مناطق با پهنه هاي پتانسيل زياد و بسيار زياد بيشتر منطبق بر ارتفاعات پايين و رسوبات آبرفتي درشتدانه دوران چهارم و مخروط افكنه ها ست. مناطق با پهنه هاي پتانسيل كم و بسيار كم نيز به ترتيب منطبق بر بيشترين ارتفاعات (به دليل شيب تند) و مناطق داراي جنس مارني و شيلي (به علت نفوذپذيري خيلي كم و تبخير زياد) است.
چكيده لاتين :
Basins leading to Tabriz plain are part of the sub-basins of Urmia Lake basin, which is located in the east Azerbaijan province and in the north-western part of Iran. The area of this basin is 5397 km2, and Agriculture is one of the main sources of income for the people, which is dependent on groundwater and surface water resources. In this study, an attempt was made to investigate the basins leading to Tabriz plain in terms of potential detection of the groundwater resources using GIS. To achieve this aim, analytic network process and relationships between climate, hydrology, geology, topology, and environmental criteria were applied. Weights of criteria were calculated by analytic network method: geology (0.267), precipitation (0.208), stream density (0.130), vegetation cover (0.119), distance from stream (0.076), fault density (0.054), slope (0.042), distance from fault (0.034), elevation classes (0.028), aspect (0.019), and temperature (0.018). Finally, 5 potential classes including, very high, high, moderate, low, and very low were identified in the study area. The results of the study indicated that regions with high and very high potential often correspond with low elevations and alluvial large grain sediments of fourth era and fans. Also, low and very low potential regions respectively correspond with maximum heights (due to steep slope), and marl and shale regions (due to very low penetranceand high evaporation).
