بررسي خلاء هاي قانوني پيوند اعضاء در افراد مبتلا به مرگ مغزي

A Review of Legal Vacuums in the Issue of Transplanting Organs Taken from Brain Dead Patients

مقدمه و هدف: يكي از موضوعات نوين و مهم پزشكي در حوزه درمان بيماران، برداشت عضو از افراد مبتلا به مرگ مغزي و پيوند آن به بيماران نيازمند مي­باشد. بحث پيوند اعضا برداشت شده از افراد مبتلا به مرگ مغزي به عنوان يكي از مسائل مستحدثه، داراي پتانسيل­ هاي مثبت و منفي بسيار است و بدين جهت لازم است با قانون­گذاري ضابطه مند شود. در همين راستا قانون­گذار بر آن شده است تا با تدوين قانوني در اين خصوص به بحث پيوند اعضا نظم و نسق ببخشد. قانون پيوند اعضا از افراد فوت شده در مورخ 1379/1/17به تصويب رسيده است. اگرچه اين قانون توانسته است بخشي از ابهامات را در اين خصوص مرتفع سازد اما در عمل، نواقص و ابهامات فراواني در اين قانون به چشم مي­خورد. هدف پژوهش حاضر بررسي خلاها و نواقص قانون مرتبط با پيوند اعضا جهت توانمند سازي بحث نوظهور پيوند اعضاي برداشت شده از افراد مبتلا به مرگ مغزي و ارائه برخي پيشنهادات در راستاي كاهش مشكلات قانوني پيش رو مي­باشد. روش بررسي: روش كتابخانه اي، توصيفي و در حد لزوم بهره گيري از نظرات متخصصين و مصاحبه با كارشناسان و متخصصين امر مي­ باشدكه سعي مي­شود ضمن توصيف و شناخت نسبي آن­ها به بررسي، نقد و تحليل مباحث مربوطه پرداخته شود. نتايج: قانون پيوند اعضا به مبحث وصيت شخص بر اهداي عضو، رضايت اولياي وي براين امر و احراز مسلم بودن مرگ مغزي پرداخته است. في نفسه اگر چه قانون مصوب تا حدي راه­گشا بوده است ولي مواردي ازچشم قانون­گذار به دور مانده است كه اين نقيصه­ ها مي­تواند مشكلات عديده اي را در راه اجراي اين قانون به وجود آورد. از جمله اين نواقص مي­توان به بحث عدم شناسايي كارت اهداي عضو به عنوان رضايت فرد بر اهدا، عدم تعيين زمان دقيق فوت در فرد مبتلا به مرگ مغزي، عدم تعيين تكليف در مورد عدم اعلام رضايت اولياي فرد و يا افراد مجهول الهويه ي مبتلا به مرگ مغزي اشاره نمود. اگرچه بازنگري، اصلاح نواقص موجود و تكميل قانون موثرترين و مهم­ترين راه حل مي­باشد، وليكن مي­توان، اخذ مجوز از نماينده ولي فقيه رابه عنوان راه حلي فوري در نظر گرفت. (در خصوص افراد ناشناس مبتلا به مرگ مغزي؟ آيا اين امر در ساير موارد نيز كاربرد دارد)

Background: One of the new and important medical issues in treatment of patients is harvesting organs from braindeadpatients to be transplanted into patients in need. The issue of transplanting organs harvested from brain-deadpatients is one of the emerging issues, with many positive and negative potential consequences and therefore it should be regulated by legislation. In this respect, the legislator has decided to regulate the issue of organ transplantationby providing a legal act that was ratified in 2001. Although the legislation could eliminate some ambiguities in thisregard, but in practice, there are still some weaknesses and ambiguities in the law. This article examines the gapsand ortcomings of that law regarding organ transplants taken from brain dead patients and provides uggestions inorder to reduce legal problems of the emerging efforts in this relatively new field of medicine. Methods: Literature review, descriptive methods and, when necessary, expert opinions, mainly collected through interviews with experts of the field, were used to explain and analyze the relevant issues. Results: The organ transplantation law deals with issues such as a person’s will to donate organs, consent of thedonor’s relatives for donating the organs and ascertainment regarding occurrence of brain death. Although the acthas been relatively useful, there are such shortcomings in it that cause many problems for its application in practice(e.g. not cognizing the organ donation card as a proof for consent, not determining the exact time of death in braindead patients, not determining the consequences in cases of refusal to give consent by relatives or cases regardingunidentified brain dead patients. Although the most effective and important way to solve these problems includes revision, correction and completionof the existing law, obtaining the legal permission issued by the supreme leader or his representative in this regard(e.g. about unidentified brain dead patients) may be considered as a quick solution.