بررسي تغييرات مكاني و زماني سطح آب زيرزميني در دشت گرمسار

Sttudy on Spattiiall and Temporall Variiattiions off Groundwatter Levell iin Garmsar Pllaii

مديريت منابع آب به‌ويژه آب‌هاي‌‌ زير‌زميني، در مناطق خشك و نيمه‌خشك اهميت زيادي دارد. در چند دهة اخير به دليل عوامل طبيعي و انساني‌، افت سطح آب‌‌ زيرزميني در بيشتر مناطق‌ كشور گزارش شده است .با توجه به اهميت موضوع روند تغييرات سطح آب زيرزميني ‌‌دشت گرمسار در ‌سال‌هاي 1390-1381 به كمك بهترين روش تخمين‌گر زمين‌آماري مورد ‌بررسي قرارگرفت. در آغاز داده‌هاي سطح آب زيرزميني دشت گرمسار (شامل 45 حلقه چاه مشاهده‌اي)‌‌ جمع‌آوري شد و كيفيت و صحت آماري و اطمينان از نرمال بودن آن‌ها مورد آزمون قرار گرفت. از بين روش‌هاي مختلف درون يابي (بر پاية معيار RMSE) همانند كريجينگ (kriging) و عكس فاصله (IDW)‌با توان‌هاي يك تا سه،‌ بهترين روش ميان‌يابي تعيين و نقشه‌هاي مورد‌نظر در نرم‌افزار ArcGIS9.3 ترسيم شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه روش كريجينگ بهترين روش پهنه‌بندي سطح آب زيرزميني در آغاز و پايان دورة مورد بررسي مي‌باشد. ‌همچنين نقشه‌هاي پهنه‌بندي ‌مكاني سطح آب زيرزميني‌ در اين دوره نشان‌دهنده‌ي روند افت شديد سطح تراز آب زيرزميني در شمال غرب منطقه ‌است و هر چه به سمت جنوب‌شرق مي‌رويم از مقدار افت سفره آب زيرزميني كاسته مي‌شود. ‌در قسمت‌هاي شمال‌شرقي و جنوب‌غربي منطقه نيز طي اين دوره سطح آب بالا آمده است و افتي مشاهده نشد. علت آن قرار داشتن منطقه مورد بررسي روي مخروط افكنه و ويژگي آن‌ است. همچنين نتايج نشان دهندة متوسط افت 3/5 متر سطح آب زيرزميني در كل دشت طي 10 سال گذشته است، كه علت اصلي‌ آن ‌‌كاهش بارندگي و پمپاژ بيش از حد آب‌ زيرزميني‌ براي كشاورزي طي اين دوره بوده است. بنابراين با بهره‏ گيري از مديريت صحيح و استفاده از سيستم‌هاي آبياري تحت فشار، به كاهش ‌مقدار افت در منطقه كمك خواهد كرد.

Water resources management especially for groundwater resources is a very important task in arid and semi-arid regions. Over last decades, because of various natural and thropogenic factors, critical condition and declined groundwater level have been reported in most regions of the country. With regard to importance of this issue variation pattern of groundwater level in Garmsar plain was assessed using the best geostatistics estimator method over 2002-2011 period. Among the various interpolation methods including Kriging and inverse distance weighting (IDW) with power 1-3, Kriging method was determined as the best interpolation method based on RMSE criterion. Results showed that spatial zoning maps of groundwater level in this period indicates intense depletion of groundwater level in the northwest of the region. Results also show that the average level of groundwater in the whole plain has decreased 3.5 m because of decreased rainfall and over-pumping of groundwater for agricultural uses in the period.