بررسي وضعيت آلودگي پساب ناشي از فرآوري سنگ آهن در مناطق بياباني (بررسي موردي: منطقه بافق)

(Study of Pollution of Waste Water Caused By Iron Ore Processing In Desert Areas (Case Study: Bafgh Area

آلودگي‌هاي محيط زيست به‌ عنوان يكي عوامل بيابان‌زايي، از مهم‌ترين چالش‌هاي جوامع صنعتي و در حال توسعه مي‌باشد. با توجه به وجود مكان‌هاي معدني متعدد مهم‌ترين علت بيابان‌زايي توسعه صنعتي (تكنوژنيك) در منطقه بافق، آلودگي ناشي از صنايع و معادن است. پژوهش حاضر با هدف تعيين آلاينده‌هاي پساب ناشي از فرآوري سنگ آهن در منطقه بافق انجام گرديده است. 16 نمونه طي سال‌هاي 1392-1389 از پساب مذكور تهيه و 18 متغير در آزمايشگاه اندازه‌گيري شد. پس از انجام آزمون‌هاي مربوط به نرمال بودن داده‌ها و واريانس يكطرفه، شاخص‌هاي PI، IPI و MCd براي داده‌هاي گردآوري شده تعيين شد. نتايج نشان داد 27/7% متغيرها بدون تغيير سالانه معني‌دار و 72/3% متغيرها داراي نوسانات سالانه معني‌دار مي‌باشند. نتايج به دست آمده براي شاخص PI نشان داد 66/6% متغيرها در طبقه آلودگي كم و 33/4% متغيرها در طبقه آلودگي متوسط به بالا قرار دارند. نتايج به دست آمده براي شاخص IPI و MCd نشان داد كه 100 درصد نمونه‌ها در طبقه آلودگي پايين و خيلي پايين قرار دارند. بنابراين در مجموع پارامترهاي نيترات(No3) و سولفات(So4) در طبقات آلودگي متوسط و بالا واقع شده و به‌عنوان متغيرهاي اوليه آلاينده پساب ناشي از فرآوري شناخته شدند. با توجه به اينكه بوم نظام‌هاي (اكوسيستم‌) بياباني حساس و شكننده مي‌باشند، پيشنهاد مي‌شود ضمن تعيين ارتباط غلظت متغيرهاي آلاينده پساب فرآوري با رسوبات به جا مانده از آن براي بررسي كاهش آلاينده‌ها به روشي مناسب مانند گياه‌پالايي اقدام شود. هم‌چنين به منظور درك بهتر فرايند بيابان‌زايي از شاخص‌هاي آلودگي زيست‌محيطي و نيترات و سولفات براي ارزيابي شدت بيابان‌زايي در حاشيه معدن‌هاي سنگ آهن مركزي و منطقه بياباني بافق بهره‌گيري شود.

Environmental pollution as technologic desertification factor is the most important hallenging issue in industrialized and developing societies. Due to the presence of several mineral sites in Bafgh, the most important reason of desertification is pollution caused by industries and mines. This study aims to determine the emissions effluent from processing iron ore in the Bafgh region. Totally, 16 samples of effluent were taken over the period 2008- 2013, and 18 parameters were measured in the laboratory. After testing the related data normality and variance analysis, index of PI, IPI and MCd were determined for the collected data. The results showed that 27.7% of the parameters are without non-significant year changing while 72.3% of the parameters have significant annual changes. The results for the PI index showed that 66.6% of the parameters show less contamination level and 33.4% of the parameters are at moderate to high contamination level. According to the results obtained for the IPI and MCd index, Nitrate (NO3) and Sulfate (SO4) classified at the moderate and high levels of pollution and determined as the contaminants of effluent from processing. Considering desert ecosystems are sensitive and fragile, it is suggested to determine the concentration of pollutants in the wastewater processing parameters with deposited sediments to study the feasibility of removing contaminants by phytoremediation. It might be useful to determine desertification intensity in Central Iron Ore Company marginal and desert regions in Bafgh with the conventional models and taking into account the environmental pollution, Nitrate and Sulfate indices.