شناسايي ويژگي‌هاي محيطي تأثيرگذار بر احساس امنيت بانوان در فضاهاي شهري مطالعه موردي: محلات مخصوص و سلامت، منطقه 11 شهر تهران

(Recognition of Environmental attributes contributing to women’s’ Security in Urban Spaces (Case Study: Makhsus and Salamat Neighborhoods, Tehran’s 11th Region

امنيت يكي از نيازهاي پايه و حقوق بنيادي انساني است. از آن‌جا كه فضاهاي شهري درحقيقت ظرف و بستر تعاملات اجتماعي را تشكيل مي‌دهند، مي‌بايست بتوانند امنيت استفاده‌كنندگان خود را تأمين كنند. در غير اين صورت، افراد جز در صورت لزوم و اجبار حاضر به گذران وقت خود در آن‌ها نخواهند بود و اين امر مي‌تواند به كاهش پويايي و سرزندگي فضا‌هاي مذكور و درنهايت تبديل آن‌ها به فضاهايي مرده و بدون نظارت اجتماعي بينجامد. اين موضوع، به‌ويژه در مورد بانوان، به دليل آسيب‌پذيري بالاتر آن‌ها از جايگاه برجسته‌اي برخوردار است. با توجه به رابطه متقابل محيط و رفتار، بديهي است كه ويژگي‌هاي محيطي در ايجاد احساس امنيت يا ناامني در استفاده‌كنندگان(افراد) تاثير بسزايي دارد. بنابراين در پژوهش حاضر تلاش شده كه از طريق شناسايي اين ويژگي‌ها، زمينه ايجاد فضاهاي شهري ايمن و امن و امكان حضور فعال بانوان در عرصه عمومي به دور از اضطراب‌هاي محيطي فراهم شود. در اين راستا، در مرحله نخست، تلاش شده با مطالعه متون و ادبيات مرتبط با موضوع پژوهش، چهارچوبي از عوامل، شاخص‌ها و متغيرهاي تعريف‌كننده و تأثيرگذار بر احساس امنيت بانوان در فضاهاي شهري تدوين شود. سپس چهارچوب تدوين‌شده در محدوده‌اي كه به‌عنوان محدوده مطالعاتي پژوهش حاضر معرفي شده (محدوده محلات مخصوص و سلامت، واقع در منطقه 11 شهرداري تهران)، مورد آزمون قرار گرفته است. براي اين منظور، از تركيبي از روش‌هاي كمي و كيفي استفاده شده است. درنهايت، پس از انجام مشاهدات ميداني، برگزاري چندين جلسه بحث متمركز گروهي با حضور بانوان و مصاحبه عميق با كارشناسان و مسئولان محدوده مطالعاتي، پرسش‌نامه‌اي تنظيم و توسط 200 نفر از بانوان محدوده مطالعاتي پاسخ داده شده است. از مجموع مطالعات انجام‌شده، مي‌توان نتيجه گرفت عوامل مكاني (فرم، عملكرد و معنا) در تعريف و سنجش احساس امنيت بانوان در فضاهاي شهري تاثير بسزايي دارد.

Security is a basic and fundamental human need rights. In other words, security is the essence of survival and the basis of the collective life and the establishment of small communities and cities. It is so significant that Islam clearly stressed its importance. In addition, security has two important aspects which are the objective and subjective (the feeling and perception of security) aspects. One of the factors affecting the feeling and perception of safety and security is the personal and individual characteristics. Based on this issue, women (who are among the most vulnerable groups) were chosen as the target group of this research. As urban areas are the bed and place of the city interactions, they should be able to provide the safety and security of the users. If one area is unsafe or unsecure, people do not spend much of their time in that area and this causes the loss of liveliness and turns that area into a dead and inactive one. Women inability in using the urban areas only because such areas are insecure is somewhat against the principles of social justice due to which being able to use the urban areas with safety and security is one of the basic rights of the citizens. Obviously, the first step for making urban spaces secure and safe is recognizing the contributing factors on fear of crime. A noticeable proportion of these factors is related to the environmental attributes on the grounds that some physical characteristics may make the space ready and suitable for criminal acts and encourage the offenders for offences. In regards the effect of the environment specifications on people’s behavior, feeling and perception, in this study, finding the environmental effective specifications on women’s feeling and perception of safety and security is investigated. In fact, this research aims to obtain the answer to the question of what qualified urban space specifications lead to a sense of security and safety by women. First, existing literature of the research topic and the related hypotheses was studied and then the conceptual framework of the research (environmental effective specifications on women’s feeling and perception of security) was developed. Thereafter, the mentioned framework in the area of Makhsus and Salamat neighborhoods (as the case study area of this research) was experimented on. A combination of quantitative and qualitative methods were applied through such techniques as field surveys, focus group discussions, in-depth interviews and questionnaires. In addition, different statistical methods were applied in order to analyze the data The findings of the research illustrate an obvious relationship between the form, activity and meaning of environment with women’s feeling and perception of security in urban areas. In other words, the confusion and chaos in each one of these 3 parameters can cause a level of anxiety, stress or fear in women.