ارزيابي كارايي روش MPSIAC در مقايسه با روش‌هاي هيدرولوژيكي و هيدروگرافي براي محاسبه حجم آورد رسوبي سد مسجدسليمان

Evaluation of the MPSIAC Models in Comparison With Hydrological and Hydrographic Methods to Calculate the Volume Masjed Soleiman Dam Sediment Loads

فرسايش و هدر رفت خاك يكي از عوامل اصلي در آلودگي محيط زيست، كاهش حاصلخيزي خاك، رسوب مواد در آبراهه ها، كانال هاي آبياري و رودخانه ها، كاهش ظرفيت مخازن سدها و كاهش عمر آن ها، وقوع سيل و مسدود شدن راه ها مي باشد. روش هاي متعددي براي برآورد فرسايش و رسوب در كشورهاي مختلف ارائه شده است كه هر كدام از آن ها تعدادي از فاكتورها و عوامل موثر در اين پديده را در نظر مي گيرد. اين مطالعه به ارزيابي عملكرد روش هاي هيدرولوژيكي مانند USBR، FAO، روش ژئومورفولوژي مبتني بر مدلMPSIAC در محيط GIS و مقايسه نتايج آن ها با نتايج هيدروگرافي سد به عنوان يك روش مشاهداتي پرداخته است. بر اساس نتايج حاصل از مدل ميزان رسوب دهي حوضه مشرف به سد مسجدسليمان با روش هاي فوق محاسبه و نتايج نشان داد كه با توجه به نزديكي برآورد مدلMPSIAC به نتايج هيدروگرافي سد اين روش از دقت قابل قبولي در مقايسه با ساير روش ها در محاسبه آورد رسوبي برخوردار مي باشد؛ لذا مي توان از اين روش به عنوان جايگزيني با دقت قابل قبول در زمان هايي كه به سرعت در محاسبه آورد رسوبي نياز است يا براي زير حوضه هاي فاقد آمار رسوب و همچنين با توجه به هزينه هاي بالاي هيدروگرافي در سدها استفاده نمود.

Erosion or soil loss is one of the key factors causing environmental pollution, loss of soil fertility, material deposition in streams, rivers, and irrigation canals, reduced capacity and life of reservoirs, floods and blocked roads. Several methods have been proposed to estimate erosion and sediment in different countries. Each of these methods considers a number of factors affecting this phenomenon. The present study aimed to evaluate performance of hydrological methods such as USBR, FAO, and the geomorphological MPSIAC model-based approach in GIS, and then compare the results with those obtained from hydrography of the dam as an observational method. Based on the results obtained from the model, sediment yield of the basin overlooking Masjed Soleiman dam was determined and indicated that the results obtained from MPSIAC model were close to the results of hydrography, so this method has an acceptable accuracy in estimating sediment load compared to the other methods. Therefore, this method can be used for sub-basins with no sediment data and also as a fairly acceptable substitution for the costly method of hydrography in dams.