روابط استراتژيك اسراييل و آذربايجان: بنيادها و الزامات

Israel and Azerbaijan Relationship: Foundations, Necessities and Constraints

در سال هاي اخير روابط اسراييل- آذربايجان در منطقه خاورميانه و قفقاز در مركز توجه سياسي قرار گرفته است. ماهيت روابط ميان آذربايجان و اسراييل بايد فراتر از دشمني ايدئولوژيك و سياسي با ايران يا ارمنستان و در جهت درك توازن قوا و موضوع نيازهاي متقابل اقتصادي و امنيت انرژي مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد. اگر چه در ادبيات سياسي موجود، به نقش فاكتورهاي سياسي و امنيتي پرداخته شده است، اما به صورت چشمگيري نقش فاكتورهاي اقتصادي و تكنولوژيك و تاثير آن در پيشبرد رابطه ميان دو كشور مورد غفلت قرار گرفته است. هدف محقق در تحقيق حاضر آن است دريابد علاوه بر اهداف، منافع و الزامات سياسي و امنيتي، عوامل اقتصادي و تكنولوژيك و نيازهاي متقابل حياتي دو كشور در اين زمينه چه نقشي را در شكل دهي و تحكيم روابط در سطح كنوني ايفا كرده اند. به همين دليل، در پژوهش حاضر توجه خاصي به نقش آذربايجان به عنوان يك توليد كننده عمده نوظهور انرژي و همچنين نيازهاي حياتي اسراييل در حوزه امنيت انرژي شده است. براي پاسخ به اين سوال پژوهش ابتدا تاريخچه روابط دو كشور و اهداف، انگيزه ها و اولويت هاي سياست خارجي كه باعث ترغيب باكو و تل آويو به ايجاد و گسترش رابطه به گرديده، واكاوي مي شود و سپس نقش فاكتورهاي اقتصادي، تكنولوژيك و نظامي در پيشبرد اين رابطه به تفكيك مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد نيازهاي متقابل حياتي اقتصادي دو كشور در حوزه امنيت انرژي و نيز دسترسي به تكنولوژي پيشرفته نظامي و دانش مدرن براي دستيابي به توسعه پايدار تاثيرگذارترين فاكتورها در شكل دهي سطح كنوني رابطه ميان آذربايجان و اسراييل بوده است.

Relation between Republic of Azerbaijan as a member of Organization of Islamic Countries and Israel have formed and expanded in political, economic, security and technologic levels immediately after Azerbaijan independence in 1991 and reached to a peak. Despite some internal and regional obstacles and objections, two countries successfully extended their relationship to a strategic level in recent years. A telegram from the US embassy in Azerbaijan that was published in Wikileaks claimed that the resident of Azerbaijan, Ilham Aliyev, compared Israel-Azerbaijan relations to an iceberg, with most of the relations being below the surface. In the current article researcher aims to investigate objectives, characteristics, mutual interests as well as internal, regional and international necessities that forced two countries to expand their relationship to the current level. In addition, researcher will investigate internal and external constraints that two countries are confronted and how these constraints could affect diplomatic normalization of their relationship. To doing so, the role of Iran and turkey pressures and their reasons to undermine Azerbaijan and Israel alliance will be discussed