جستاري بر پست اومانيسم بومگرا: نقد بومگرايانۀ رمان اريكس و كريك اثر مارگارت اتوود با تكيه بر مفهوم پساانسان

An Ecocritical-Posthumanist Reading of Margaret Atwood’s Oryx and Crake

مارگارت النور اتوود، نويسنده، شاعر، منتقد ادبي و فعالي سياسي كانادايي، با ياري گرفتن از مسائل علمي و طرح آنها در قالبي ادبي در آثار داستاني خود، به طور آگاهانه به موضوع محيط زيست و بحران هاي ناشي از حاكميت علم و فن آوري بر طبيعت مي پردازد. پژوهش حاضر از منظر "نقد بوم گرا" كه مطالعه اي دربارهٔ فرهنگ و طبيعت است و رويكردي زمين محور دارد، به بررسي رمان اريكس و كريك پرداخته است. داستان اريكس و كريك (2003) و چگونگي خلق پساانسان سايبرگي، محور اصلي اين تحقيق است. در اين اثر، تفكر انسان گرا به دليل عدم كنترل فن آوري هاي زيستي، انساني نو مي آفريند كه هيچ شباهتي به انسان طبيعي ندارد. اين امر به معناي انتقال انسان به پساانسان و در پي آن، تبديل زمين به زيست گاهي آرماني براي پساانسان ها و پادآرمان شهري براي انسانها است. مارگارت اتوود، تصويرگر يك پادآرمان شهر در آيندهٔ غرب است؛ پيش گويي تمدني كه بر شالودهٔ خودكامگي انسان و خودمداري او، يعني اومانيسم يا انسان مداري، استوار گشته است. گرچه هنوز مباني نظري نقد بوم گرا انسجام لازم براي نقد پسا انسان را ندارد، مقاله بر آن است تا با تمركز بر دغدغه هاي زيست محيطي اتوود، با نگاهي تازه، از منظر نقد بوم گرا، اين مقوله را بررسي كرده و پيامدهاي انقلاب زيست فن آوري در مبدل شدن جهان به پادآرمان شهري دهشتناك را در رمان اريكس و كريك تفسير كند.

Margaret Atwood, the prominent Canadian poet and novelist, in her fiction attempts to warn the world against the estruction of ecological relations so that it might result in the disappearance of earthly life. Ecocriticism as the study of literary responses to environmental issues is pertinent to an ecoposthuman reading of the speculative world of Atwood’s Oryx and Crake (2003). The novel enables significant debates regarding the future of humanity, nature and technology in which Ecocritical and Posthuman approaches seem relevant. This article examines aspects of Posthumanism, and Ecocriticism in the novel’s scientific, cultural, and environmental projections. Accordingly, this reading identifies the cyborg-human subject and shows how the utopia is replaced by a dystopia produced by scientific hubris. This article also evaluates the humanist’s consequences of the technologies (particularly bioengineering) that provides an alternative utopian perspective on a dystopian text.