دوبيتي در ادوار مختلف شعر فارسي

Couplet in different periods of Persian poetry

دوبيتي ها و ترانه‌ها كه به صورت شفاهي و سينه به سينه نقل شده‌اند، گنجينۀ ارزشمند و گرانبهاي هر ملتي هستند كه اصيل ترين احساسات بشري را در خود جاي داده‌اند. اين اشعار نمايانگر احساسات ساده و بي پيرايۀ انسان هايي ست كه، از دل برآمده‌اند و بر دل مي نشينند، ازاين روست كه دوبيتي ها پس از گذشت صدها سال، جاودانه‌اند. در اين مقاله، بررسي سير تحول دوبيتي در ادوار مختلف شعر فارسي از آغاز تا به امروز مد نظر ما بوده‌است؛ ابتدا به بيان مهمترين نكات دربارۀ كليات و وزن اين قالب شعري پرداختيم و پس از معرفي و ذكر نمونه‌هايي از دوبيتي هاي شاعران در هر دوره‌ي سبكي به بررسي و بيان مهم ترين ويژگي هاي هر دوره در سه سطح ادبي، زباني و فكري از سبك خراساني تا دوره‌ي معاصر پرداختيم. در پايان براي مقايسۀ بهتر ميزان به كارگيري هريك از فنون ادبي در دوبيتيها، براي هر دوره‌ي سبكي نموداري رسم كرده تا مقايسه و نتيجه‌گيري بهتري از آنچه در باب دوبيتي ذكر شد به دست آيد. آنچه ‌از نتيجۀ كلي اين مقاله بدست مي‌آيد:‌الف- گردآوري نام شاعران دوبيتي‌سرا و ذكر نمونه‌هايي از دوبيتي هاي آنها ب- بررسي اين نكته كه هريك از شاعران در دوره‌هاي مختلف به چه ميزان و چگونه‌ اين قالب را به‌ كار برده‌اند و دلايل ديگر شاعران در عدم به كارگيري اين قالب چيست. ج- بررسي و ذكر برجسته‌ترين ويژگي هاي سبكي دوبيتي ها در سه سطح ادبي، زباني و فكري.

Quatrains and ballads, which are transferred verbally from generation to generation, are valuable heritage of any nation and contain the most original emotions of those people. These poems represent simple pure emotions of people and as they are expressed from the heart, they can deeply influence others. That is why quatrains have survived after hundreds of years. In this paper, we have done a survey on the evolution of Persian poetry couplets in different periods from the beginning up to now. First, we have provided an overview of the most important characteristics and rhythms of this poem structure. Then we have cited examples of couplet poets in every poetry eras from Khorasani style to the contemporary style and have examined them at different aspects: literature, language and thought. At the end, we have provided usage statistics of literary techniques by plotting graphs to facilitate conclusion about couplets. The following are the results of this research: A) The poets who composed quatrains together with the samples of their quatrains. B) To study how much and how this form has been employed by the poets of the different eras and why other poets did not use it. C) To study and find the most distinguished stylistic features of quatrains in literary, linguistic, phonetic and semantic terms during the different stylistic epochs.