تطبيق غزلي از مولانا با غزلي از سنايي بر اساس مولفه هاي مكتب سوررئاليسم

Comparison of a Ghazal of Rumi with a Ghazal of Sanai Based on Components of Surrealism

سرچشمه بسياري از اصول و روش هاي فكري و ادبي مولانا را بايد در شعر سنايي جست؛ وجود برخي مولفه هاي سوررئاليستي در اشعار مولانا نيز مي تواند از جمله اين تاثيرپذيري ها باشد و مي توان گفت كه انديشه هاي سوررئاليستي يا شبه سوررئاليستي، در اشعار هر دو شاعر، البته با شدت و ضعف، وجود دارد. در پژوهش حاضر، با روش توصيفي- تحليلي، دو غزل سوررئاليستي از سنايي و مولانا بررسي و وجوه اشتراك و افتراق آن دو در مولفه هاي سوررئاليستي نشان داده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه ويژگي هايي سوررئاليستي همچون ذهنيت مطلق، حذف دو عامل زمان و مكان، بيان امور شگفت انگيز، نگارش خودكار، مستي و سكر، تخيل و رويا، تجلي روحاني، اعتقاد به نامحرمي زبان، عشق و آزادي، در هر دو غزل وجود دارد. از جمله تفاوت هاي دو غزل، مي توان به تفاوت در ميزان نگارش خودكار، مستي و سكر بيشتر مولانا نسبت به سنايي و زبان تصويري تر و هيجان انگيزتر مولانا اشاره كرد؛ چنانكه شعله واري بيان سنايي در تصوير شمع و شعله واري بيان مولانا در خود آتش نمايان شده است.

The source of many of Rumi’s literary methods and principles of thought should be found in Sanai’s poetry. The existence of some surrealistic elements in Rumi's poems can also be analyzed as impact of Sanai. It can be said that surrealistic or pseudo-surrealist thoughts exist, more or less, in the poetry of both poets. In the present article, by using descriptive-analytic method, two surrealistic ghazals from Sanai and Rumi are considered and differences and similarities between two ghazals are shown. The results of the research show that both ghazals have common surrealistic features such as absolute mentality, the elimination of time and place, the expression of wonderful things, automatic writing, mystical drunkenness, imagination and dream, spiritual manifestation, belief in incompleteness of language, love and freedom. But, we can point out the differences as follows: Rumi uses more automatic writing; his mystical drunkenness is more than Sanai; and his language is more visual and exciting than him, as if the flame of Rumi's language is like fire and the flame of the Sanai’s is like a candle.