پردازش ضماير فاعلي آشكار و ناملفوظ در فارسي

Processing Null and Overt Pronouns in Persian

اين مقاله به چگونگي پردازش ضماير آشكار و ناملفوظ توسط گويشوران فارسي مي پردازد. فرضيه هاي گوناگوني براي تفسير اين ضماير مطرح است و هر كدام پيش بيني ويژه اي براي گزينش مرجع دارند. يكي از اين فرضيه ها «فرضيه جايگاه مرجع» است كه پيش بيني مي كند پردازشگر براي ضمير ناملفوظ مرجعي را كه در جايگاه مخصص صرفي مي باشد و براي ضمير آشكار مرجعي را كه در جايگاهي پايين تر از مخصص صرفي است ترجيح مي دهد. فرضيه ديگر «اصل تاخر» است كه پيش بيني مي كند پردازشگر به محض مواجهه با ضمير به دنبال مرجع آن است و اولين مرجعي كه با آن هماهنگي دارد را انتخاب مي كند. جهت بررسي نحوه پردازش اين ضماير توسط گويشوران فارسي، جملاتي كه داراي يك بند پايه و يك بند وابسته بودند تهيه گرديد. بند وابسته در اين جملات، كه شامل ضمير آشكار يا ناملفوظ بود، يا در اول جمله (پس مرجع)، يا در آخر جمله (پيش مرجع)، و يا پس از فاعل جمله پايه (بين دو مرجع) قرار داشت. آزمودني ها هر جمله را به همراه سه تصوير مي ديدند و بر اساس تفسيرشان از ضمير تصوير مورد نظرشان را انتخاب مي كردند. نتايج حاكي از آن بود كه پيش بيني «فرضيه جايگاه مرجع» در مورد ضماير پيش مرجع اعم از اينكه ضمير آشكار و يا ناملفوظ باشد صحيح بود ولي در مورد ضماير پس مرجع پيش بيني ها فقط در مورد ضمير آشكار صدق مي كرد. بر اساس اين نتايج، به نظر مي آيد اين فرضيه ها بايد به گونه اي اصلاح شوند كه بين جملات نشاندار و بي نشان تمايز قايل شوند.

‌‌‌This study examined the processing of null and overt pronouns by Persian speaking monolinguals. Different theories have been suggested for the interpretation of these pronouns. The “Position of Antecedent” hypothesis predicts that the processor prefers the antecedent in the IP position for the null pronoun; however، the antecedent in the lower positions in the structure is preferred for the overt pronouns. The other theory، “Recency Principle”، predicts that the processor attempts to find the reference for the pronoun as immediately as possible; thus، the parser will select the very first antecedent which matches the pronoun. To examine Persian speaking monolinguals’ processing of these pronouns، 18 sentences including a matrix and a subordinate clause which included an overt or a null pronoun were developed. The overt or the null pronouns either preceded or followed the antecedent or were located between the two antecedents. The participants read each sentence which appeared on the monitor accompanied by three pictures each of which represented a different interpretation of the pronoun. The results showed that، irrespective of the position of the subordinate clause and the type of pronoun، the predictions of the “Position of Antecedent” hypothesis are true unless the sentence has a marked structure.