رويكرد تركيبي در ارزيابي معيارها و شاخص هاي مديريت پايدار جنگل در سطح محلي (مطالعه موردي: حوضه آبخيز ليرابي، استان چهارمحال و بختياري)

(Integrative approach to evaluation criteria and indices of sustainable forest management at the local level (Case study: Lirabi Watershed, Chaharmahal and Bakhtiari province

مديريت پايدار يك واحد مديريتي جنگل مستلزم سازگار كردن معيارها و شاخص هاي بين المللي و ملي در سطح محلي است. در پژوهش پيش رو با استفاده از رويكردي تركيبي شامل روش بالا به پايين و پايين به بالا و با بهره گيري از نظر همه دست اندركاران اصلي و گروه كارشناسي و همچنين استفاده از تكنيك پشتيباني تصميم تركيبي سوات و فرايند تجزيه تحليل سلسله مراتبي، معيارها و شاخص هاي پايداري در سطح حوزه آبخيز ليرابي استان چهارمحال و بختياري تعيين و اولويت بندي شد. از بين 10 معيار و 48 شاخص اوليه، شش معيار و 30 شاخص محلي متناسب با وضعيت حوزه انتخاب شد. نتايج به دست آمده از وزن دهي معيارها و شاخص ها نشان داد كه كاركردهاي اقتصادي و اجتماعي و كاركرد هاي حمايتي و حفاظتي داراي بيشترين وزن در بين معيارهاي تعيين شده بودند. در بين شاخص هاي تعيين شده براي هر معيار، شاخص هاي مديريت دام و كاهش خسارت هاي ناشي از آن، تقويت نيروهاي حفاظتي، توسعه سطح جنگل كاري هاي اقتصادي و مشاركتي، افزايش توليد محصولات فرعي جنگل، مشاركت جوامع محلي در منافع حاصل از جنگل و تساوي حقوق، آموزش مشاغل جايگزين با نظر جوامع محلي و ايجاد مكانيسم مناسب براي حل تضادها و نقاط اختلافي بين مردم و منابع طبيعي داراي بيشترين وزن بودند. از نتايج اين پژوهش مي توان به عنوان راهنمايي براي توسعه معيارها و شاخص هاي محلي بهره برد.

Sustainable management of a forest management unit requires adapting to international and national criteria and indices at the local level. In this study, criteria and indices of sustainability were determined and prioritized in Lirabi watershed of Ardal in Chaharmahal and Bakhtiari province. According to the local condition, 6 criteria and 30 indices from the initial 10 criteria and 48 indices were selected. The results of weighting criteria showed that economic and social, conservation and protection functions are of greatest weight amongst the others. Amongst the indices, the following were determined to be of greatest importance: livestock management and its contribution to reduce damages, strengthening of protective forces, economic development and participatory afforestation, increasing the non-wood forest products, involving and equal rights of local communities in the benefits of forest, training the locals for alternative jobs and developing mechanisms for resolving conflicts between people and the Department of Natural Resources. The results of this study can be used as a guide to develop local criteria and indices.