بررسي مفهوم امنيت زيست محيطي با نگاهي به چالش هاي امنيت زيست محيطي ايران

در رويكرد نوين جهاني به موضوع امنيت، تهديداتي كه ناپايداري، تخريب، توزيع نامناسب و محدوديت در برخي منابع زيست محيطي مي تواند بر حوزه امنيت ملي كشورها ايجاد نمايد از جايگاه و اولويتي ويژه برخوردار است. بر همين مبنا، با توجه به پيامدهاي گسترده و اجتناب ناپذير چالش هاي زيست محيطي و اولويت پيشگيري در مسائل امنيتي، شناسايي نقاط آسيب پذير و تاثيراتي كه اين چالش ها بر امنيت ملي كشورها دارد، به منظور جلوگيري از تبديل شدن آنها به بحران، ضروري مي نمايد. از همين رو پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين سوال برآمده است كه مهم ترين چالش هاي زيست محيطي ايران كدامند؟ و از ميان آنها كداميك به لحاظ حياتي بودن از اولويت بيشتري برخوردارند؟ در همين راستا فرضيه مقاله پيش رو عبارت است از اين كه با نگرش توسيع مفهومي و تكثر در ابعاد امنيت، جمهوري اسلامي ايران با تهديدات گوناگوني روبه رو است كه در اين ميان تهديدات زيست محيطي از اولويت و پيچيدگي خاصي برخوردار است. از اين رو در رابطه با امنيت زيست محيطي ايران دو نكته مهم بايد مورد توجه قرارگيرد؛ اول، تفهيم و قبول معناي گسترده از امنيت به گونه اي كه تهديدات زيست محيطي را نيز در برگيرد. دوم، شناسايي عوامل محيطي و پيشران تغييرات زيست محيطي موثر بر امنيت ايران است. به همين منظور در مقاله پيش رو با استفاده از روش دلفي و مصاحبه هاي نيمه ساختاريافته مهم ترين چالش هاي موثر بر امنيت زيست محيطي ايران جمع آوري، تدوين و اولويت بندي شده اند. و در نتيجه پس از تعيين وزن نسبي از ميان 15 معيار حاضر، به نظر مي رسد مسائل مرتبط با بحران بي آبي و آلودگي هوا به لحاظ شرايط بحراني و ابعاد امنيتي آن، اهميت فوري و حياتي دارند. بنابراين آنچه به مقاله حاضر ضرورت مي بخشد، اولويت يافتن و داراي جايگاه شدن امنيت زيست محيطي و شناسايي دسته اي از اساسي ترين چالش هاي زيست محيطي پيش روي جمهوري اسلامي ايران در حال حاضر است.