نقد پسااستعماري رمانِ «روزگار تفنگ» از حبيب خدادادزاده

A Postcolonial Critique of the Novel "Days of the Gun" by Habib Khodadadzadeh

نقد پسااستعماري در مقام يكي از رويكردهاي ادبيات تطبيقي و مطالعات فرهنگي، بازخوردهاي استعمار را در متون ادبي تحليل مي كند. در اين نوع نقد فرهنگي، پژوهشگر در انديشه بازخواني و واسازي گفتمان استعمار است و به همين جهت با دو مقوله استعمارگر و استعمارزده پيوند مي خورد. بي ترديد، نقد پسااستعماري از آن رو كه به دوگانه هايي نظير «من» و «ديگري» يا استعمارگر و استعمارشده مي پردازد، يكي از قلمروهاي مطالعاتي ادبيات تطبيقي تلقي مي شود. از نگاه اين نوع نقد، نويسندگان متناسب با رويكردها و جهت گيري موافق يا مخالف استعمار، برخي از ابعاد آن را در متن ادبي به تصوير مي كشند. پژوهش حاضر با تكيه بر نظريات پسااستعماري، رمان «روزگار تفنگ» از حبيب خدادادزاده را نقد كرده است. پژوهش حاضر نشان مي دهد كه نويسندگان استعمارْزُدا اغلب پادگفتمان ها و مكانيزم هايي نظير بومي گرايي، برجسته سازي مقاومت استعمارشده يا «من» در برابر گفتمان استعمارگر يا «ديگري»، تاكيد بر برتري نظام اخلاقي استعمارشده، از آنِ خود كردن دارايي استعمارگر و وارونه سازي معادله مالك و تملك شده، ابژه سازي و شيء واره كردن «ديگري»، و نيز اِعمال نفوذهاي فرهنگي شرقي در غربي را ارائه داده، به ساخت شكني گفتمان غرب درباره شرق، بازتعريف تاريخ استعمارشده از چشم انداز خود، و در نهايت به بازيابي هويت خود مي پردازند. همچنين بنا به اين پژوهش، نويسندگان مي توانند با روي آوري به چنين متوني، برخي از پيامدها يا بازخوردهاي منفي استعمار را زدوده، در حيات بخشيدن به سنت هاي فرهنگي و ملي يا تقويت آنها به ايفاي نقش بپردازند.

As one of the approaches of cultural studies، postcolonial criticism analyzes reflections of colonialism in literary texts. In this kind of cultural criticism، the researcher aims at rereading and deconstructing the colonial discourse، and hence it is tied up with the two issues of ‘the colonizer’ and ‘the colonized’. Since the post-colonial critique is concerned with dualities such as ‘Self’ and ‘The Other’ or ‘the colonizer’ and ‘the colonized’، it is undoubtedly considered as one of the areas of comparative literature studies. From the perspective of this criticism، the writers، in accordance with the procedures and orientation for or against colonialism، portray some of its aspects in a literary text. Relying on post-colonial theories، this study investigates the novel "Days of the Gun" by Habib Khodadadzadeh. It was also concluded that the decolonizing writers often try to take advantage of mechanisms such as nativism، aggrandizing the colonized “I” versus the colonizer “other”، emphasizing the superiority of the ethical codes of the colonized، owning up the colonizer’s assets، inverting the possessor-possessed equation، redefining colonized history from its own perspective، objectifying the concept of “other”، and imposing Eastern cultures on the West. This study also claims that writers can wipe out some of the consequences and negative reflections of colonialism through such texts and play their roles in vitalizing cultural and national traditions