اجل معلق و اجل مسمي از منظر آيات و تجلي آن در روايات

Sudden Death and Appointed Death from the View of the Verses and Traditions

موضوع اجل معلق (قضاي مشروط) و اجل مسمي (قضاي محتوم) در ارتباط با زمان مردن آدميان، از ديرزمان مورد بحث مفسران اسلامي بوده است. بعضي از آيات قرآن كريم، در اجل معلق ظهور دارند؛ مثل آيه (اَنِ اعْبُدُوا اللَهَ وَ اتَقُوهُ وَ اَطيعُونِ * يغْفِرْ لَكمْ مِنْ ذُنُوبِكمْ وَ يوَخِرْكمْ إِلي اَجَلٍ مُسَمًي..: اينكه خدا را عبادت نماييد و تقوا پيشه كنيد و از دعوت من اطاعت نماييد تا خداوند گناهانتان را بيامرزد و مرگتان را تا وقتِ ناميده شده (در علم خدا) به تاخير اندازد) (نوح/ 3ـ4). ليكن برخي ديگر از آيات در اجل مسمي ظهور دارند؛ مثل آيه (نَحْنُ قَدَرْنا بَينَكمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقينَ: ما زمان مرگ را ميان شما تعيين كرده ايم و هيچ كس آن را تغيير نتواند داد) (الواقعه/60). نويسنده اين مقاله، نخست با استناد به آيات و روايات، اجل معلق و مسمي را به اثبات رسانيده، سپس با استناد به مراتب علم خداوندي، به اين نتيجه رسيده كه دو گونه بودن اجل آدمي با يكديگر منافات ندارند؛ چرا كه بازگشت اجل معلق به اجل مسمي مي باشد.

The issue of sudden and appointed time of death of human has long been studied from by the Islamic interpreters. Some of the verses of the Holy Quran talks about indefinite time of death as: (أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطيعُونِ * يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِلي‏ أَجَلٍ مُسَمًّي إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ) (نوح/ 3ـ4). That you should worship Allah and be careful of your duty to Him and obey Me, He will forgive some of your sins and grant you to an appointed term. However, some of other verses talk about certain time of death as: Pنَحْنُ قَدَّرْنا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقينَO(الواقعه/60). We have ordained death among you and We are not to be overcome. The writer of this paper, firstly, based on the verses and traditions, has proved the sudden and appointed time of death; secondly, based on the various degrees of science of Allah, he has proved that diversity of death is not inconsistent with each other because the sudden death returns to the appointed death