واكاوي وجه ارتباط هدايت به متّقين در نظر مفسّران

An Analysis of Means of Guidance for the Pious Commentators’ Perspectives

از جمله مسائلي كه از ديرباز در همة انحاي نگرش تفسيري و در همة اعصار تا امروز، معركة آراي مفسّران قرار گرفته است، وجه ارتباط هدايت قرآن كريم به متّقين مي‌باشد. قرآني كه حكمت نزول آن هدايت عالميان معرّفي شده، به چه علّت در آية دوم سورة بقره هدايت آن به متّقين نسبت داده شده است؟ منظور از هدايت و متّقين در اين آيه چيست؟ آيا اين نسبت دالّ بر انحصار هدايت قرآن به متّقين است؟ نظرات مختلف مفسّران را به دو بخش اصلي تقسيم كرديم. در مجموع، پنج نظر را در اين دو بخش گنجانديم و به بررسي اجمالي آنان پرداختيم. در اين جستار، اين نكته حاصل مي‌گردد كه نسبت هدايت به متّقين دوسويه مي‌باشد؛ يعني چنان‌كه هدايت بر متّقين مؤثّر است، تقوا نيز در كسب هدايت تأثير بسزايي دارد و اين نسبت بيانگر هدايتي خاص است. در هندسة معرفتي قرآن، هدايت نسبت به تقوا، سه موضع دارد. اين سه ساحت باعث شده است كه در ايجاد و شدّت تقوا تأثير بسزايي داشته باشد. با تدبّر در مسائل بيان شده از ارتباط و هم‌آيي هدايت و تقوا نتايج متعدّدي حاصل مي‌شود. مي‌توان بيان داشت كه متّقين در مرحلة ابتدا و استدامه نياز به هدايت الهي دارد و از آن بهره جسته، در پرتو دو هدايت الهي قرار گرفته‌اند كه از آن به هدايت اوّليّه و ثانويّه ياد شده است.

The Quran’s guidance for the pious is among the issues that have long been the focus of interpretive attitude in all ways and attracted the commentators’ attention up to now. Why did the holy Quranic, which ascended to guide the people of the world, attributed its guidance to the pious? What is the purpose of guiding and pious in this verse? Does this imply the exclusive Quranic guidance to the pious? Comments of various commentators were divided into two main sections. Totally, five comments were categorized under these two sections, and they have been studied. The study concluded that the guidance to the pious is bilateral. That is to say, as the guidance of the pious is effective, virtuous conduct also has a considerable impact, and this is a special kind of guidance. In the Quranic treasure of knowledge, a guidance towards piety has found 3 positions. These three dimensions can play major roles in creation and the amount of the virtue. With reflection on such issues related to the guidance of the pious, multiple results will be achieved. It could be concluded that the pious needed the divine guidance from the very beginning and benefited from this guidance, and they enjoyed two sources of the divine guidance entitled as the primary and secondary guidance.