نقد محققان بر شاهنامه‌ فردوسي و پاسخ بدان (با تكيه بر آراي طه ندا)

يكي از شگردهاي بررسي آثار جاوداني، نقد آن‌ هاست. در نقد اين شاهكارها، هم روساخت و شكل آثار ادبي واكاوي مي‌ شود و هم زيرساخت معنايي ـ عاطفي آن‌ ها. در اين مقاله، بيشتر از نقد اسطوره‌ اي و اجتماعي و تاريخي كه مربوط به ژرف‌ ساخت آثار ادبي است، در پاسخ به ناقدان شرقي و غربي شاهنامه استفاده خواهد شد. از حدود هزار و پانصد سال پيش، در سراسر جهان، متفكراني دربارۀ ادبيات ايران پژوهش كرده‌ اند و در اين ميان، حماسۀ ملي ايران، جايگاه ويژه‌‌ اي دارد. محققان در پژوهش‌‌ هاي خود، فقط به ستايش اين اثر نپرداخته‌ اند، بلكه گاهي با نگاه انتقادي به آن نگريسته‌ اند. جستار پيش روي، نخست به ارزيابي ديدگاه موسي خورني و ابو‌‌ريحان بيروني و ابن‌‌ اثير پرداخته و آن‌ گاه از ميان پژوهشگران غربي و شرقي دو سدۀ گذشته، باور تئودر نولد‌‌كه و ادوارد براون و طه ندا را بررسي كرده و بدان پاسخ گفته‌ است.