طريقت ذهبيه در عصر صفوي

Zahabiya in safavaid era

ذهبيه، سلسله صوفيانه شيعي بود كه در تمامي دوران حكمراني صفويان در ايران حضور داشت و در عرصه هاي اجتماعي – سياسي ايفاي نقش كرد. اين طريقت نسبت به ديگر سلسله هاي صوفيانه عصر صفوي اعم از شيعه و سني، در طول حيات خويش، فراز و فرود كمتري داشته است. با اين وجود روابط آنان با دولت صفوي، تحت تاثير شرايط سياسي و مذهبيِ جامعه ايران عصر صفوي را مي توان به سه دوره متمايز تقسيم كرد. اين پژوهش با روش توصيفي – تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه اي و استفاده از متون اصلي تاريخي و طريقتي در پي پاسخ براي اين پرسش است كه فعاليت هاي سياسي - اجتماعي طريقت ذهبيه و تعامل آن با شاهان صفويه چگونه بوده است؟ يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه مي بايست دلايل تمايز اين سلسله با سلسله هاي صوفيانه ديگر را در 1- نزديكي و قرابت سلسله صفوي با ذهبيه 2- تلاش ذهبيه در جهت حفظ و تثبيت حكومت صفوي 3- تلاش در جهت احياء صبغه صوفيانه دولت صفوي و نپذيرفتن مقامات ديواني و درباري و در نهايت4 - سلوك عرفاني معتدل از جمله دلايل تمايز اين سلسله با طريقت هاي ديگر بود.

Zahabiya was a Shia Sufi genealogy practiced during the whole Safavid rule in Iran. It played various roles in the social and political arenas. This genealogy experienced fewer ups and downs in comparison with the other genealogies such as Shia or Sunni, in the Safavid era. Its relationship with the Safavid dynasty, under the influence of the religious and political conditions of Iran, could be divided into three distinct periods. Using a descriptive-analytical approach, relying on library resources and implementing original historical and Sufi texts, this research tried to find an answer to these questions: What were the socio-political activities of the Zahabiya genealogy?, and How was their interaction with the Safavid kings? The findings indicated that this genealogy was different from the other Sufi genealogies because of the four following reasons: 1 – the proximity of the Safavid dynasty to the Zahabiya 2-Zahabiya''s efforts to save and stabilize the Safavid dynasty 3- Zahabiya''s attempts to resurrect the Sufi background of the Safavid dynasty and their refusal to accept positions in the court and the government, and eventually 4- Zahabiya''s mild mystic behaviors