كليدواژه :
بلندمازو , دوره آبياري , هرس ريشه , كيفيت نهال , زنده ماني
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: بلندمازو از مهم ترين درختان جنگلي شمال ايران است كه در عرصه هاي تخريب شده ي رويشگاه طبيعي در سطح وسيعي جنگل كاري مي شود. باتوجه به ريشه دواني عميق نهالهاي بلندمازو در بستر نهالستان، هرس ريشه نهالهاي ريشه لخت اين گونه امري اجتناب ناپذير تلقي مي شود. تحقيقات چندي در ارتباط با هرس ريشه بلندمازو توسط محققاني مانند قليچ خاني و همكاران، 2005 و ثاقب طالبي و همكاران، (2009) انجام شده است(13 و 30)، اما تاكنون نقش دوره هاي آبياري روي عملكرد نهال آن كه هرس ريشه شده باشد گزارش نشده است. تحقيق حاضر در پي بررسي همزمان اثر زمان هرس ريشه و دوره آبياري بر رشد و زنده ماني نهالهاي ريشه لخت بلندمازو در نهالستان مي باشد.
مواد و روش ها: تحقيق حاضر در نهالستان قرق استان گلستان صورت پذيرفت، طوري كه با استفاده از طرح كرت هاي خرد شده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار تاثير زمان هرس ريشه (شاهد، اوايل تابستان و اواخر تابستان) به وسيله تيغه افقي متصل به تراكتور و دوره آبياري (2، 4 و 6 روز يكبار) به صورت جويچه اي بر راندمان توليد و ويژگي هاي رويشي نهال هاي ريشه لخت بلندمازو مورد بررسي قرار گرفت و در پايان فصل رويش زنده ماني و ويژگي هاي رويشي نهال ها ثبت و با استفاده از فنون آناليز واريانس تك متغيره و مقايسه ميانگين ها به روش دانكن در سطح احتمال خطاي 5 درصد مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: نتايج نشان داد، دوره آبياري بر وزن خشك ريشه و شاخص كيفيت نهال تاثير معني داري داشت طوري كه بيشترين مقدار وزن خشك ريشه و شاخص كيفيت نهال در دوره آبياري 6 روزه مشاهده شد. همچنين هرس افقي ريشه افزايش معني داري در حجم ريشه، طول ريشه، قطر ريشه، سطح ريشه، وزن خشك ريشه و شاخص كيفيت نهال ها بوجود آوردند. علاوه براين نتايج نشان داد، هرس ريشه در اوايل تابستان تحت دوره آبياري 6 روز يك بار و هرس ريشه در اواخر تابستان تحت دوره آبياري 4 روز يك بار تيمارهاي مناسب براي پرورش نهال بلندمازو در منطقه مورد مطالعه بوده اند.
نتيجه گيري: بر اساس يافته هاي تحقيق حاضر مي توان اظهار داشت به منظور پرورش ريشه و ارتقاء كيفيت نهال هاي بلندمازو توجه به هرس افقي ريشه در نهال هاي ريشه لخت در نهالستان امري ضروري به شمار مي رود. زيرا هرچه شبكه ريشه اي نهال متراكم، گسترده و بيشتر باشد، قابليت جذب آب و قدرت جذب مواد غذايي توسط آن نيز افزايش مي يابد و در نتيجه نهال كاشته شده در عرصه جنگل كاري بهتر مي تواند شرايط دشوار محيطي را تحمل نموده و مستقر گردد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Chestnut-leaved oak is one of the most important
northern Iran forest trees that is planted in broad scales in degraded areas of its
natural sites. According to deep rooting of Chestnut leaved oak seedlings in
nursery bed, root undercutting is the inevitable practice in bare root seedlings of
this species. Studies showed that late root undercutting in nursery can negatively
affect seedling survival and performance in planting site. So far, many efforts were
done to determine the suitable time of root undercutting in some species of
Quercus genus, for example, in Lebanon's oak and Sessile oak. Because, root
undercutting along with growing season can increase drought stress in seedlings
and, as a result, can decrease nursery production efficiency, this study aimed to
investigate the effect of root undercutting and irrigation period on bare root
seedlings of Chestnut leaved oak simultaneously.
Materials and methods: Present study were conducted in Golestan province
Ghorogh nursery, so that using a randomized complete-block split-plot design with
three replications, effects of root pruning time (pre-summer, late- summer and
control) using horizontal blade attached to tractor, and furrow irrigation period (2,
4 and 6 days) on Chestnut-leaved oak bare root seedlings production efficiency and
growth characteristics were investigated. At the end of growing season survival and
growth characteristics of seedlings were recorded and analyzed using univariate
ANOVA and Duncan multiple rage test of means techniques in 0.05%
experimental error probability.
Results: The results showed that irrigation period was significantly affected
seedlings root dry weight and quality index (QI), so that minimum and maximum amount of seedlings root dry weight were detected in 2 days and 6 days
respectively. Also, use of horizontal root undercutting (in different irrigation
periods), especially in early summer, significantly increase seedlings root growth
trait (volume, length, diameter, area and dry weight) and QI. Furthermore, the
results showed that root undercutting in early summer with irrigation period of 6
days is the most suitable treatment for growing Oak seedlings in the study area.
Conclusion: Based on this study's finding, it can be stated that horizontal root
undercutting and irrigation period are essential factors that should be considered in
oak seedlings root growth and seedlings quality enhancement practices. Because,
the more root system density, extending and frequency, the more nutrient and water
absorption potential in seedlings, and such planted seedlings can better resist to
harsh environmental condition and establish in the forest planting site.
