خوانش ساختار بازنمودي قرآن براساس رويكرد نقش‌گرا (مطالعه مورد پژوهانه : سوره طاها)

A Reading of Qur'anic Ideational Structure based on Halliday's Systemic Functional Approach: the Case of Surah Ta-Ha

بر پايه الگوي نقش‌گراي هليدي، رويدادها و افكار آدمي قابليت باز نمايي در زبان را دارند كه در سه سطح باز نمودي، بينا فردي و متني بررسي مي‌شوند. در اين پژوهش سعي بر آن است تا بندهاي آيات سوره‌ي طاها را از منظر اصول و مباني نظريه‌ي سيستمي – نقشي مورد تجزيه و تحليل قرار دهيم. براي اين منظور، سوره مزبور، به روش توصيفي و تحليلي مورد تأمل قرار گرفت. در بيش از هشتاد آيه سوره طاها، بخش هاي مهمي از سر گذشت پر ماجراي حضرت موسي (ع) تشريح مي‌گردد، تا براي پيامبر (ص) و مومنان كه در آن ايام در مكه، سخت از سوي دشمنان در فشار بودند، دلداري و تسليت خاطري باشد. هدف نگارنده در اين پژوهش، آزمودن نظريه‌ي مذكور و بررسي قابليت اعمال آن در حيطه‌ي داده‌هاي قرآني و تحليل لايه‌هاي مختلف معنايي آن است و نتايج بررسي حاكي از آن است كه سوره‌ي طاها در سطح بازنمودي به جز فرايند مادي از ديگر انواع فرايندها مانند ذهني و كلامي بهره جسته و در اين ميان بيشترين بسامد از نوع فعل‌هاي مادي است كه متناسب با حال و هواي سوره، صورت گرفته است.

Based on Halliday's Functional Model of Language, events and human thoughts can be represented at three ideational, inter-personal and textual levels. The present study aimed at a descriptive-analytical analysis of paragraphs of the ayahs of Surah Ta-Ha from the perspective of the principles of systemic-functional grammar. In more than eighty ayahs of Surah Ta-Ha, important parts of the story of Prophet Musa (AH) is explained in order to serve as sympathy and condolence for the Prophet Mohammad and the believers in Mecca, who were pressed by enemies at that time. The author intends to examine the aforementioned theoretical model and its applicability in the field of Qur'anic data and the analysis of different layers of meaning. The results indicate that at ideational level Surah Ta-Ha has benefited from mental and verbal processes besides the material one. The most frequent processes relate to material verbs that are in agreement with the mood of this surah.