تأثير عمق و فاصله زهكش هاي زيرزميني بر شدت زهكشي اراضي شاليزاري (مطالعه موردي: اراضي مؤسسه تحقيقات برنج كشور)

The effect of depth and space subsurface drainage on paddy field drainage intensity (Case study: Fields of Rice Research Institute of Iran)

سابقه و هدف: با توجه به منابع محدود خاك و اراضي حاصلخيز، لزوم حداكثر استفاده از پتانسيل هاي اقليمي منطقه، ايجاد شرايط مناسب براي تنوع كاربري اراضي در دوره زراعي سالانه و مهم تر از همه تكميل طرح هاي تجهيز و نوسازي اراضي و به ثمر رساندن هزينه هاي انجام شده، مي توان با ايجاد زهكشي زيرزميني، علاوه بر ايجاد شرايط مناسب تر براي كاشت، داشت و برداشت برنج، امكان كشت محصولاتي غير از برنج را در فصل مرطوب فراهم نمود. لذا در اين تحقيق ﺗﺄثير عمق و فاصله زهكش هاي زيرزميني بر شدت زهكشي در سه مرحله مهم زهكشي (زهكشي ميان فصل، زهكشي در زمان برداشت برنج و زهكشي در زمان كشت دوم) مورد ارزيابي قرار گرفته است. مواد و روش ها: داده هاي مورد نياز تحقيق از اراضي شاليزاري ﻣﺆسسه تحقيقات برنج كشور واقع در شهرستان رشت در زميني به مساحت يك هكتار در سال زراعي 1393 به دست آمد. تيمارهاي مورد آزمايش عبارت بودند از: عمق 0/8 متر با فاصله 7/5 متر (L7.5D0.8)، عمق 0/8 متر با فاصله 10 متر (L10D0.8)، عمق 0/8 متر با فاصله 15 متر (L15D0.8)، عمق 1 متر با فاصله 7/5 متر (L7.5D1)، عمق 1 متر با فاصله 10 متر (L10D1) و عمق 1 متر با فاصله 15 متر (L15D1). طول كليه خطوط 40 متر و جنس لوله ها پي وي سي موج دار با قطر 125 ميلي متر مي باشد. از پوسته برنج به عنوان پوشش اطراف لوله هاي زهكش استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه تفاوت بين تيمار L7.5D0.8 با تيمارهاي L10D0.8،L15D0.8 و L7.5D1 در سطح آماري 1% معني دار گرديد. همچنين در مرحله زهكشي ميان فصل، زهكش هاي زيرزميني با فاصله 7/5 متر و عمق 1 متر تقرﻳبا باعث 4 برابر شدن شدت زهكشي نسبت به زهكش هايي با فاصله 7/5 متر و عمق 0/8 متر مي شود. تفاوت بين تيمارهاي L7.5D0.8 و L10D0.8 قبل شخم (وجود درز و ترك بيشتر) از لحاظ آماري معني دار نگرديد، همچنين تفاوت بين تيمارهاي L7.5D0.8 و L15D0.8 در سطح آماري 5% معني دار گرديد. همچنين تفاوت بين تيمارهاي L7.5D0.8 و L7.5D1 در سطح آماري 1% و تفاوت بين تيمارهاي L10D0.8 و L15D0.8 در سطح آماري 1% معني دار گرديده است. به عبارتي در زهكش هاي زيرزميني با فاصله 7/5 متر و عمق 1 متر ميزان دبي خروجي نسبت به عمق 0/8 متر افزايش يافت. تفاوت بين اكثر تيمارها در زمان زهكشي به منظور كشت دوم قبل از شخم در نقطه اوج هيدروگراف خروجي مي باشد. نتيجه گيري: ترك هاي به جا مانده از انجام زهكشي ميان فصل و زهكشي در زمان برداشت برنج، نقش كليدي و حساسي در زهكشي زيرزميني و پارامترهايي نظير شدت زهكشي در زمان كشت دوم دارد.

Background and Objectives: Due to limited resources, soil and fertile land, the need for maximum use of the potential of climate, create favorable conditions for a variety of land use in the annual crop and most important of all completed equipping and modernization plans and land and scoring costs out, we can create a subsurface drainage, provides the possibility of planting crops other than rice in the wet season, in addition to creating more favorable conditions for planting and harvesting rice. In this research, the effect of depth and space subsurface drainage systems on drainage intensity was investigated in three stages (mid-season drainage, drainage in time rice harvest and drainage during second planting season). Materials and Methods: Data needed for the study was obtained from paddy fields Rice Research Institute in the city of Rasht in an area of one hectare in crop year. Drainage treatments included: six conventional subsurface drainage systems with rice husk envelope including drainage system with drain depth of 0.8 m and drain spacing of 7.5 m (L7.5 D0.8), drain depth of 0.8 m and drain spacing of 10 m (L10 D0.8) and drain depth of 0.8 m and drain spacing of 15 m (L15 D0.8), drain depth of 1 m and drain spacing of 7.5 m (L7.5 D1), drain depth of 1 m and drain spacing of 10 m (L10 D1) and drain depth of 1 m and drain spacing of 15 m (L15 D1). All lines are 40 meters long and made of PVC corrugated pipes with a diameter of 125 mm. Rice husk was used as a covering around the pipe drain. Results: The difference between treatments L7.5D0.8 and L10D0.8 before tillage (there are more leaks and cracks) was not statistically significant, The difference between treatments was significant L7.5D0.8 and L15D0.8 at 5%. The difference between treatments L7.5D0.8 and L7.5D1 by 1% and the difference between treatments in the L10D0.8 and L15D0.8 by 1% level has been significant. In other words, the drain-distance 7.5 meters and a depth of 1 meter increased discharge rate compared to 0.8 meters depth. The results showed that the difference between the treatment L7.5D0.8 with L15D0.8, L10D0.8 and L7.5D1 was significant 1% statistical level. Also in mid season drainage, spacing 7.5 m and a depth of 1 meter subsurface drainage almost 4 times the intensity of drainage compared to spacing 7.5 m and a depth of 0.8 m subsurface drainage. Most of the time difference between treatments in the drainage in order crop second in the state of cracks is in the peak of the hydrograph. Conclusion: Cracks created at the time mid season and end season drainage at the time of rice cultivation a critical role has subsurface drainage and drainage parameters such as intensity during the second crop.