پديد آورندگان :
معصومي پور، افسانه دانشگاه وليعصر (عج) رفسنجان - گروه زراعت , ترابي،بنيامين دانشگاه وليعصر (عج) رفسنجان - گروه زراعت , رحيمي، اصغر دانشگاه وليعصر (عج) رفسنجان - گروه زراعت
كليدواژه :
شاخص سطح برگ , ضريب خاموشي , نيتروژن , كارايي مصرف نور , گلرنگ
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: همبستگي نزديكي بين مقدار تشعشع دريافتي توسط گياه و رشد آن وجود دارد. كارايي دريافت و جذب تشعشع خورشيدي تا حد زيادي تابع شاخص سطح برگ، ضريب خاموشي نور و همچنين كارايي مصرف نور مي باشد. به منظور بررسي ضريب خاموشي و كارايي مصرف نور در ارقام مختلف گلرنگ در سطوح مختلف كود نيتروژن، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه وليعصر (عج) رفسنجان طي سال زراعي 93-1392 انجام شد.
مواد و روش ها: آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار اجراء شد. فاكتورهاي آزمايش شامل كود نيتروژن به عنوان عامل اصلي در پنج سطح (شاهد، 50، 100، 150 و 200 كيلوگرم در هكتار) و 4 توده گلرنگ (محلي اصفهان، گلدشت، صفه و نايين) به عنوان عامل فرعي بودند. در طول دوره آزمايش همزمان با اندازه گيري تشعشع بالا و پايين پوشش گياهي، 8 نوبت نمونه برداري جهت تعيين صفات مختلفي نظير شاخص سطح برگ، و ماده خشك توليدي انجام شد و بر اساس آن ضريب خاموشي و كارايي مصرف نور (RUE) تعيين گرديد.
يافته ها: نتايج نشان داد كه ضريب خاموشي نور تحت تاثير كود قرار نگرفت، اما مقايسه ضريب خاموشي در ارقام مختلف نشان داد كه توده گلدشت با توده محلي اصفهان و صفه تفاوت معني داري داشته، و ميزان آن براي توده هاي محلي اصفهان، گلدشت، نايين و صفه به ترتيب برابر با 0/46 ، 0/54 ، 0/48 و 0/46 برآورد شد. كارايي مصرف نور تحت تآثير كود نيتروژن قرار گرفت، به طوري كه در ارقام محلي اصفهان، گلدشت و صفه ميزان RUE در سطوح كودي 150 و 200 كيلوگرم اختلاف معني داري با سطح شاهد داشت و در توده نايين ميزان آن در سطح 200 كيلوگرم، تفاوت معني داري را با سطح شاهد نشان داد. ميزان RUE برآورد شده در توده هاي مختلف تفاوت معني داري با هم نداشتند، و مقدار آن براي توده هاي محلي اصفهان، گلدشت، نايين و صفه به ترتيب برابر 4/45، 4/19، 4/62 و 4/35 گرم بر مگاژول برآورد شد. همچنين حداكثر شاخص سطح برگ در همه توده ها از سطح كودي 100 كيلوگرم در هكتار به بالا اختلاف معني داري را با سطح شاهد نشان دادند.
نتيجه گيري: در اين آزمايش با افزايش سطح كود ميزان شاخص سطح برگ به طور قابل توجهي افزايش يافت. افزايش شاخص سطح برگ باعث شد كه كارايي مصرف نور تحت تاثير نيتروژن قرار بگيرد و به طور كلي بالاترين كارايي مصرف نور در سطح 100 تا 150 كيلوگرم بدست آمد. به نظر مي رسد مناسب ترين توده در كارايي استفاده از نور در بين توده هاي فوق، توده نايين باشد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: A high correlation existes between crop growth and the rate of radiation intercepted. The efficiency of radiation interception and absorption is dependent on leaf area index, light extinction coefficient and radiation use efficiency.To study extinction coefficient and radiation use efficiency in different cultivars of Safflower under different levels of N fertilizer, an experiment was carried out in the research field at the University of Valiasr in Rafsanjan during 2013-2014. Materials and methods: Experiment was arranged in a split plot design in complete randomized block design with four replication. Experiment factors inciuding N fertilizer were a main factor in 5 levels (control, 50, 100, 150 and 200 kg per hectare) and cultivar in 4 levels (Local Esfahan, goldashat, sofe and naeen). In addition to measuring the radiation above and under the canopy, the plots were sampled 8 times during growing season and leaf area index, total dry matter and finally light extinction coefficient and radiation use efficiency were measured.
Results: The results showed that light extinction coefficient was not affected by N fertilizer but comparisom of extinction coefficient in difference cultivars showed that Goldasht cultivar have significant difference with Landrace of Isfahan and Soffah. and RUE obtained for endemic cultivars of Isfahan, Goldasht, Naien and Soffah were 0.46, 0.54, 0.48 and 0.46 respectively. Radiation use efficiency was influenced by N fertilizer; in this case, at fertilizer level of 150 kg, there was a significant difference among endemic cultivars of Isfahan, Goldasht, Soffah with control. At 200 kg level, Naien cultivar had a significant difference with control for RUE. There was no significant difference in obtained RUE in different cultivars and amount of RUE obtained for endemic cultivars of Isfahan, Goldasht, Naien and Soffah were 4.45, 4.19, 4.62 and 4.35 g / MJ, respectively. In addition, at fertilizer level of 100 kg /h, maximum leaf area index of all cultivars had a significant difference with control level.
Conclusion:In this experimental study with increasing the level of N fertilizer, maximum leaf area index also increased significantjy. Increasing the leaf area index caused radiation use efficiency be affected by N and generally in the highest level of radiation use efficiency obtained in N level 100 to 150 kg per hecter. It seemed that among the above cultivars, the most suitable one for radiation use efficiency was Naien cultivar.
