كليدواژه :
RGS , گرگان , شوري آب , هايولا
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: در مناطق خشك و نيمه خشك دنيا، فشار زيادي براي استفاده از آب هاي لب شور در آبياري گياهان وجود دارد. در نتيجه شناسايي گياهان و ارقام مقاوم به شوري مورد نياز مي باشد. سودمندي ورمي كمپوست در كاهش اثرات زيان بار شوري در برخي گياهان گزارش گرديده است.
مواد و روش ها: به منظور بررسي اثر 4 سطح شوري آب آبياري (شامل 1/15، 4، 7 و 10 دسي زيمنس بر متر) بر صفات كمي و كيفي چهار رقم كلزا (شامل سه رقم هايولا 4815، 308 و 401 و رقم RGS 003) در شرايط كاربرد 10 تن بر هكتار كود ورمي كمپوست، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. آزمايش در سال زراعي 94-1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان به صورت گلداني در محيط آزاد و در زير سايه بان (به منظور محروم كردن گياه از دريافت بارندگي) انجام شد. به منظور جلوگيري از اثر سميت ويژه برخي يون ها، براي تهيه سطوح متفاوت شوري از تركيب چهار نمك CaCl2، NaCl، MgCl2، MgSO4با نسبت وزني برابر استفاده گرديد.
يافته ها: نتايج نشان داد كه صفات عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي، شاخص برداشت، عملكرد روغن، كارايي مصرف آب دانه و كارايي مصرف آب دانه روغن كلزا به صورت معني داري تحت تاثير رقم قرار گرفتند. آزمون مقايسه ميانگين ها نشان داد كه در همه صفات مورد بررسي، بجز شاخص برداشت، رقم هايولا 401 برتر از ساير ارقام بود، اگرچه در برخي صفات اين برتري از نظر آماري معني دار نبود. در مقابل، رقم RGS 003 نيز كمترين ميزان عملكرد دانه، شاخص برداشت و كارايي مصرف آب دانه را دارا بود. ميزان عملكرد دانه و كارايي مصرف آب دانه رقم هايولا 401 نسبت به رقم RGS 003 حدود 23 درصد بيشتر بود. نتايج نشان داد كه اثر شوري فقط بر صفات عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي و كارايي مصرف آب دانه معني دار بود. بر اساس آزمون مقايسه ميانگين ها، كمترين ميزان صفات عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي و كارايي مصرف آب دانه در شاهد (1/15 دسي زيمنس بر متر) و بيشترين ميزان اين صفات در تيمار شوري آب آبياري 7 دسي زيمنس بر متر مشاهده گرديد و افزايش بيشتر شوري موجب كاهش اين صفات گرديد. همچنين اثر متقابل شوري و رقم بر هيچ يك از صفات مورد بررسي معني دار نبود.
نتيجه گيري: به نظر مي رسد افزايش صفات عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي و كارايي مصرف آب دانه تا شوري 7 دسي زيمنس بر متر به دليل افزايش جذب مواد غذايي از محلول خاك، كاهش قابليت آبشويي مواد غذايي از محلول خاك (به دليل كاهش قابليت حلاليت آب) و تحريك گياه جهت مقابله با تنش بوده است. همچنين كاربرد كود ورمي كمپوست از طريق بهبود شرايط فيزيكي و شيميايي خاك توانست موجب افزايش آستانه تحمل به شوري ارقام مورد بررسي گردد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: There is an increasing pressure to apply low quality brackish waters for plant irrigation in the arid and semi- arid areas of the world. Consequently, there is a demand to identify the salt tolerant of conventional crops and varieties. Vermicompost usefulness has been reported in reducing the harmful effects of salinity on some plants.
Materials and methods: In order to investigate the effects of four salinity levels (including 1.15, 4, 7 and 10 dS.m-1) on quantity and quality traits of four cultivars of canola (Hyola 4815, 308 and 401 and RGS 003) under application of 10 Ton.ha-1 vermicompost, an experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with 3 replications. Pot experiment was conducted in a semi- controlled environment. In order to avoid toxic effects of some ions, different levels of salinity were prepared of the composition of different salts as equal weight ratio.
Results: The results showed that cultivar significantly affected the seed yield, biological yield, harvest index, oil yield, seed water use efficiency and oil water use efficiency. Means comparison test indicated that Hyola 401 cultivar had the highest value in whole traits, except in harvest index, although this primacy was not significant in some traits. In contrast, RGS 003 cultivar had the lowest value of seed yield, harvest index and seed water use efficiency. In comparing with RGS 003 cultivar, Hyola 401 has plus 23% seed yield and seed water use efficiency. Also, the results showed that the effect of salinity on seed yield, biological yield and seed water use efficiency was significant. On the base of means comparison test, the lowest value of seed yield, biological yield and seed water use efficiency have been observed in control salinity treatment (1.15 dS.m-1). Highest value of those traits observed in irrigation water salinity 7 dS.m-1 and more increasing of the salinity had an adverse effect. Interactions of salinity and cultivar had no effects on considered traits.
Conclusion: It seems that increasing in seed yield, biological yield and seed water use efficiency in salinity level of 7 dS.m-1is due to the increasing absorption of nutrients from the soil, less leaching of nutrients from the soil because of reduced water solubility and stimulates the plant to cope with the stress led to an increase in those attributes. Also, application of vermicompost led to increasing salinity threshold of canola cultivars because it improves the soil physical and chemical condition.
