بررسي تاثير كاربرد برگي فولات در مراحل مختلف رشدي بر عملكرد كمي و كيفي گندم

Effects of the Folate foliar application at different growth stages on quantity and quality of the wheat yield

سابقه و هدف: گندم يكي از مهمترين گياهان زراعي است كه در تغذيه مردم به ويژه در كشورهاي در حال توسعه مانند ايران از جايگاه خاصي برخوردار است. همچنين، به دليل كاهش تنوع غذايي مردم و عدم دريافت كافي ريزمغذي ها، سوء تغذيه و كم خوني ناشي از فقر آهن از مهمترين مشكلات تغذيه اي اين جوامع به شمار مي آيد. امروزه محققين تلاش مي كنند كه ضمن افزايش عملكرد گندم، ريزمغذي هاي انباشته شده در دانه گندم مانند آهن را افزايش داده و به كاهش سوء تغذيه كمك نمايند. با توجه به نقش فولات در انتقال بنيان هاي تك كربنه، در اين پژوهش تاثير كاربرد برگي فولات در مراحل مختلف رشدي بر عملكرد كمي گندم و تجمع آهن در دانه آن، مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روش ها: به منظور بررسي اثر كاربرد برگي فولات در مراحل مختلف رشدي بر عملكرد و ميزان آهن انباشته شده در دانه گندم، رقم كوهدشت گندم در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1392 كشت شد. سپس، در مراحل ساقه روي، سنبله دهي، شيري و خميري دانه به همراه تمامي مراحل ياد شده، فولات با مقدار 50 ميكرومولار بر روي بوته هاي گندم در ساعات پاياني روز اسپري شد. يافته ها: نتايج حاصل نشان داد كه اسپري برگي فولات در مراحل فنولوژيكي مختلف گندم سبب افزايش ارتفاع بوته، سطح برگ پرچم و تعداد پنجه هاي بارور در مقايسه با شاهد گرديد. اما تعداد سنبلچه در سنبله در هيچ يك از مراحل رشدي گندم از اسپري برگي فولات متاثر نشد. در مقابل درصد گلچه هاي عقيم در سنبله در اثر تيمار بوته هاي گندم با فولات در تمامي مراحل رشدي، به استثناي مرحله سنبله دهي، به طور معني داري كاهش يافت. همچنين اسپري برگي فولات تعداد دانه در سنبله را در همه مراحل رشدي به جز مرحله شيري دانه در مقايسه با شاهد افزايش داد. وزن هزار دانه فقط در مراحل شيري و خميري دانه به همراه تيمار تركيبي از اسپري برگي فولات به طور معني داري متاثر شد. عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه در اثر اسپري برگي فولات در تمامي مراحل فنولوژيك افزايش معني داري در مقايسه با شاهد نشان داد. همچنين، كاربرد برگي فولات ميزان آهن موجود در دانه گندم را به استثناي مرحله ساقه روي، در مقايسه با شاهد به طور معني داري افزايش داد. نتيجه گيري: با توجه به تاثير مثبت كاربرد برگي فولات بر عملكرد و تجمع آهن در دانه گندم و جايگاه خاص اين محصول در تغذيه مردم كشور و شيوع كم خوني ناشي از فقر آهن، كاربرد برگي فولات مي تواند به عنوان يك راهكار كوتاه مدت براي افزايش عملكرد گندم و تامين ريزمغذي آهن مورد نياز مردم به شمار آيد. همچنين، بهبود هر دو بعد كمي و كيفي امنيت غذايي از ديگر مزيت هاي اين روش مي باشد.

Background and purpose: Wheat is one of most important crops, which has special place in people’s nutrition in developing countries such as Iran. Also, due to reducing food diversity and lack of receiving enough micronutrient such as iron, malnutrition and anemia are among the most challenging nutritional problems of these societies. Nowadays scientists try to not only improve the quality and quantity of wheat but also increase the accumulated micronutrients such as iron in wheat and help to reduce malnutrition. Due to role of folate in transfer of single carbon fragments, in this research effect of folic acid foliar application at different growth stages were investigated on wheat grains quality and quantity. Material and methods: In order to evaluate the effect of folate foliar application on yield and iron content of wheat at different growth stages, an experiment was conducted at Maragheh University reseach farm in 2013 using randomized complete block design. In this regard, wheat cultivar namely Kohdasht planted with 500 seeds per m2 at 3 - 5 cm depth. Then, wheat seedlings was sprayed with 50 μM folate at shooting, heading, milky, dough and combination of above mentioned stages during last hours of daytime. Findings: Results revealed that folate foliar application at different phonological stages of wheat caused to increase plant height, flag leaf area, and number of tillers compared with control, while it had no effect on number of spikelets per spike. In contrast, the percentage of sterile florets per spike significantly decreased in treated seedlings at all growth stages except heading stage. Also folate foliar application cause to increase the number of grains per spike at all growth stages except milky grain stage compared with control. In addition Folate foliar spray significantly affected 1000 seed weight only at milky and dough as well as combination of above mentioned stages. Because of folate foliar spray, biological and grain yield showed a significant increase in all phenological stages compared with control. Also, folate foliar application cause to significantly increase the content of grain iron except stem elongation stage compared with control. Conclusion: As a conclusion, it can be stated that folate foliar application led to Increase wheat yield at all growth stages. But for achieving desirable quantitative and qualitative yield, it is better that folate get used to at last stages of wheat biological cycle. In addition, due to the positive effect of folate on the qualitative and quantitative aspects of food security, could be considered in breeding programs.