مطالعه گونه شناختي و گاهنگاري مقايسه اي ظروف سفالين تپه گيان نهاوند: مجموعه موزه مقدم دانشگاه تهران

Typological Study and Comparative Chronology of the Pottery Vessels from Tepe Giyan in Nihavand: The Assemblage of Moghadam Museum of University of Tehran

تپه گيان نهاوند يكي از نخستين و مهم ترين محوطه هاي كاوش شده واقع در حوزه فرهنگي - جغرافيايي زاگرس مركزي است. كاوش در اين محوطه در سال هاي 32-1931م. با روش هاي غير علمي و با ديدگاه هاي عتيقه جويي و كشف اشياء نفيس انجام گرفت. با وجود چنين كاوشي، آثار و يافته هاي فرهنگي به دست آمده از دوره هاي مختلفِ پيش از تاريخ در گيان به قدري مهم و حائز اهميت بوده اند كه مبناي گاهنگاري منطقه قرار گرفتند و همچنان نيز در مطالعات باستان شناسي مورد توجه پژوهشگران هستند. مجموعه قابل توجهي از آثار تپه گيان در موزه مقدم دانشگاه تهران نگهداري مي شوند. بيست ظرف سفالين سالمِ موجود در اين مجموعه به هدف معرفي، گونه شناسي و ارائه گاهنگاري مقايسه اي براي اين نوشتار انتخاب شده اند. همچنين، مطالعه اين مجموعه فرصت مناسبي براي وارسي گاهنگاري دوره هاي فرهنگي تپه گيان فراهم مي كند. روش كار به اين صورت بوده است كه تمامي ظروف، مستندنگاري و گونه شناسي شده و سپس با توجه به ويژگي هاي مختلف نظير شكل ظرف و ساختار نقوش با محوطه هاي همزمان در منطقه مورد مقايسه قرار گرفته و در نهايت گاهنگاري نسبي آنها ارائه شده است. در نتيجه، همه ظروف مجموعه موزه مقدم به عصر مفرغ (مياني و متاخر) و دوره گذار از عصر مفرغ به آهن تعلق دارند.

Tepe Giyan, which situated in Nihavand city, is one the most important and the first excavated sites in the cultural-geographical zone of Central Zagros. Excavations in this site had been conducted in 1931-32 with the nonscientific methods to discover the antique and precious objects. During excavation, cultural material and remnants from various periods of prehistoric deposits of Giyan were found and were assigned to have been as the basic for the chronology of the region. The considerable assemblage of Tepe Giyan was housed in Moghadam Museum of University of Tehran. In this paper, 20 intact pottery vessels of this assemblage were selected with the aim of introducing, typology, and offering comparative chronology. Also, the study of this assemblage prepared the appropriate opportunity to scrutiny and re-identifying the chronology of cultural periods at Tepe Giyan. In order to gaining the mentioned aims, all indications of 20 intact vessels were studied and documented for typological and chronological debates. According to the physical characteristics of poterries such as shape of vessels, diagram and style of paintings, Giyan were compared with other corresponding sites, and finally the relative chronology of assemblage was suggested. As a result, all vessels of Moghadam Museum assemblage belong to the middle and late Bronze Age and transition period from Bronze to Iron Age.