بررسي باستان شناسي قلعه ايرج ورامين؛ تاريخ گذاري و كاربري

Archaeological Survey of Qaleh Iraj, Dating and Function

قلعه ايرج، با حدود 190 هكتار وسعت، يكي از محوطه هاي تاريخي مهم ايران در دشت تهران است. تاكنون مطالعات پراكنده اي راجع به اين محوطه انجام پذيرفته كه هيچ گاه نتوانسته است آن چنان كه بايد، ابعاد تاريخي و باستان شناسي قلعه ايرج را شناسايي كند. تمامي مطالعات پيشين، تنها بر مشاهده داده هاي سطحي محوطه و بقاياي معماري حصار مبتني بوده است؛ از اين رو، نمي توان با اطمينان درخصوص برخي از ابعاد باستان شناسي قلعه ايرج، اظهارنظر دقيقي ارائه داد؛ ازجمله اين كه، قلعه ايرج در چه برهه اي از تاريخ ايران ساخته شده و به واقع چه كاربري اي داشته است؟ در نوشتار حاضر تلاش مي شود با تحليل داده هاي باستان شناسي يافت شده از بررسي ها و كاوش محوطه به همراه متون تاريخي منطقه، ضمن فهم بهتر قلعه ايرج در بافت تاريخ دشت تهران، به دو پرسش كليدي محوطه، «تاريخ» و «كاربري» قلعه ايرج، پاسخ داده شود.

Among the Historical Monuments which have been identified in Tehran plain, Qaleh Iraj (known also as Qaleh Gabri) is the biggest in extent by 1470 m. length, 1300 m. Width covering an area around 190 ha. This historical site is located 2 Kilometers north-east of Varamin county, in Tehran Plain. Despite some archaeological study, there has been no information on the archaeology of Qaleh Iraj it self alsor on the architectural characteristics of building. This study aimed to determine build up a chronologcal framwork to date different parts of Qale which may have been made durind successive periods.Through this paper we tried to explain the function of Qale and why the Qale was abandoned. For this we used archaeological data, text documents as well remote sensing (RS) magery to find history and function of Qaleh Iraj. This study showed Qaleh Iraj is a Garrison in Sassanian Period and maybe abandoned in the early Islamic period.