واكاوي فرايند پرسشگري از مقامات عالي قوۀ مجريه (مطالعۀ تطبيقي در مجلس شوراي اسلامي و مجلس عوام انگلستان)

سؤال يكي از ابزارهاي نظارت اطلاعي نهاد قانون‌گذاري است كه زمينۀ آگاهي نمايندگان مردم را از عملكرد قوۀ مجريه فراهم مي‌سازد. در نظام‌هاي پارلماني و نيمه‌رياستي طرح سؤال نمايندگان از مقامات عالي قوۀ مجريه در مقايسه با ديگر ابزارهاي نظارتي نمود بارزتري دارد. در انگلستان به‌عنوان خاستگاه نظام پارلماني، مجلس عوام انگلستان كاركرد مهمي را در فرايند طرح سؤالات مختلف از وزيران و نيز نخست‌وزير ايفا مي‌كند. در مجلس شوراي اسلامي ايران نيز امكان طرح سؤال نمايندگان از هر يك از وزيران و يا رئيس‌جمهور هم در قانون اساسي و هم در آيين‌نامۀ داخلي مجلس پيش‌بيني شده است. فرايند طرح سؤال و آثار آن در دو نظام حقوقي متفاوت است. درحالي كه در مجلس عوام انگلستان به لحاظ كمّيت طرح سؤال از سوي نمايندگان و پاسخگويي مقامات ذي‌ربط جلوۀ قابل توجهي دارد، در ايران ضمانت اجراي شديدتري مقرر شده است؛ به‌نحوي كه در خصوص رئيس‌جمهور درنهايت به ارجاع امر به قوۀ قضائيه و در خصوص وزراء به طرح استيضاح منجر مي‌‌شود. نگارندگان اين نوشتار با رويكردي مقايسه‌اي و با روش توصيفي- تحليلي ابعاد مختلف پرسشگري از مقامات عالي قوۀ مجريه در مجلس شوراي اسلامي و مجلس عوام انگلستان را واكاوي خواهند كرد.