تحليل روند تغييرات مورفولوژيكي الگوي آبراهه بابل رود از طريق نيمرخ‌هاي متساوي‌البعد (ترانسكت)

The Analysis of Morphological Changes in the Pattern of Babolroud by Transect Technique

رودخانه­ ها سيستم ­هايي پويا بوده و مشخصه‌هاي فضايي ­- زماني آن ­ها پيوسته در حال تغيير هستند. اين تغييرات و جابه­ جايي مشكلاتي را براي كاربري­ هاي انساني و اكولوژيكي در برداشته و بررسي اين تغييرات از مباحث مهم ژئومورفولوژي رودخانه­ اي محسوب مي­گردد. در اين پژوهش، به بررسي تغييرات مورفولوژيك قسمتي از آبراهه بابل رود در طي بازه زماني (1334-1393) و مكاني (از شهر بابل تا روستاي كاردگركلا به طول ۴۵/۱۸ كيلومتر) پرداخته‌شده است. با استفاده از عكس­ هاي هوايي سال 1334 و 1383 و تصاوير ماهواره Land Sat 8 سال 1393 مسير رودخانه در سه دوره زماني در محيط نرم‌افزار Arc GIS رقومي شده است. براي تجزيه‌وتحليل دقيق تغييرات آبراهه در دوره موردمطالعه؛ بعد از تعيين خط القعر، خط ثابت و ترانسكت‌هايي بافاصله 1000 در 1000 متر در نظر گرفته‌شده است. سپس در محيط Arc Gis بعد از تعيين ترانسكت­ ها و خط­القعر، پلي گون‌هايي ايجاد شد و مساحت هر پلي گون نسبت به دوره قبل باهم مقايسه شده است. در نهايت از طريق تطبيق اختلافات موجود بين ترانسكت­ هاي متوالي زماني، تغييرات خط القعر در بستر رودخانه تعيين شد. نتايج مقايسه­ بازه‌ها نشان مي‌دهد كه الگوي رودخانه در سه دوره زماني در محدوده موردمطالعه نسبتاً ناپايدار بوده و روند پسروي داشته است. بيشترين تغييرات در بازه دوم روي‌داده است. هم­چنين از طريق ترانسكت بندي، تغييرات خط­القعر طي دوره موردمطالعه بررسي‌شده و بيشترين تغييرات در ترانسكت 9 تا 22 رخ‌داده است. دليل عمده تغييرات، جابه­ جايي خط­ القعر تحت تأثير عوامل طبيعي است.

Rivers are dynamic systems and their space-time characteristics are constantly changing. This change and displacement creates problems in the human and ecological functions and the study of such changes are the main issues in the fluvial geomorphology. In this study, survey morphological changes in one section of the Babolroud (Bobol River) will be examined during the time period of 1334-93 from Babol city to Kardgarkola village within 18/45 km. Using aerial photo from 1334 and 1383 and satellite images Landsat 8, 1393 the path of the river was digitalized in three time periods with Arc GIS software. To determine the type of changes in each of the beaches spatial and temporal interval were studied and the position of the coastline was compared to the previous coastline. Then, for each beach in each period shifts named layer was prepared and its surface was measured. Then for each time interval (period) studied, the spatial interval was specified. The statistical tables were considered for each time interval to provide possible comparisons between the spatial intervals. Finally, changes in the left and right of each interval in each period was compared to the period before. For a detailed analysis, changes in the stream in each of the study periods were considered after determining the thalweg, the fixed line and the taken transects within the interval of 1000 to 1000 meters. Then, in the Arc GIS, after the determining the transects and thalwegs, and creating a polygon, the area of polygon was compared to the previous periods. Finally, through the implementation of existing disputes, thalweg changes in the riverbed, which determined the cause of the change, was found in each transect. The results show that the interval in the regression process has three periods. The second interval depicted the greatest change. The main reason for this fact in the period of change is excessive land use and human intervention.