بررسي رابطه سواد رسانه اي و سواد اطلاعاتي دانشجويان علوم ارتباطات و علم اطلاعات و دانش شناسي

Investigating the Relation between Media Literacy and Information Literacy of Students of Communication Science and Knowledge and Information Science

هزاره جديد را عصر اطلاعات نام نهاده ­اند، عصري كه در آن شاهد ظهور فناوري­ هاي اطلاعاتي و ارتباطي هستيم. گذر جهان از جامعه صنعتي به‌ سوي جامعه اطلاعاتي سبب شده كه شكل و سطح سواد و اطلاعات از حالت قبلي خود تغيير كند. روزگاري مفهوم سواد به‌ معناي توانايي خواندن و نوشتن محسوب مي­ شد، اما امروزه مفهوم سواد تغيير كرده و در جامعه صنعتي قرن 21 برخورداري از اين سطح سواد جوابگوي نيازهاي بشر براي ايجاد زندگي بهتر نيست. سواد رسانه ­اي و اطلاعاتي لازمه زندگي در جامعه امروز است؛ به‌خصوص در مورد دانشجويان كه ماهيت كار آن‌ها پژوهشي است و بر توسعه كشور از هر بعدي اثر مي­ گذارد. هدف اين پژوهش بررسي رابطه سواد رسانه ­اي و سواد اطلاعاتي دانشجويان علوم ارتباطات و علم اطلاعات و دانش ­شناسي است. اين پژوهش به‌ لحاظ هدف از نوع كاربردي و به‌لحاظ روش، پيمايشي – همبستگي است. جامعه آماري اين پژوهش، دانشجويان رشته علم اطلاعات و دانش ­شناسي و رشته علوم ارتباطات در مقطع تحصيلات تكميلي دانشگاه تهران و علامه طباطبايي است. در اين پژوهش به‌منظور گردآوري داده ­ها از پرسشنامه محقق ­ساخته استفاده شد. پايايي ابزار با استفاده از «آلفاي كرونباخ» مقدار ۰/۹۳۶ به دست آمد. داده­ ها با استفاده از روش­ هاي آمار توصيفي و استنباطي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته­ ها نشان دادند كه سطح سواد رسانه ­اي و سواد اطلاعاتي دانشجويان در حد مطلوب قرار دارد. بين پايگاه اقتصادي دانشجويان با متغير سواد رسانه­ اي و ابعاد آن رابطه معنادار مستقيم وجود دارد، ولي پايگاه اجتماعي دانشجويان فقط با بعد «توانايي برقراري ارتباط» با متغير سواد رسانه­‌اي رابطه مستقيم دارد. همچنين، آزمون همبستگي «پيرسون» نشان داد كه بين متغير سواد رسانه ­اي و سواد اطلاعاتي رابطه معنادار مستقيم وجود دارد.

The new millennium is called Information Age in which information and communication technologies have been developed. The transfer from industrial society to information society has changed the form and level of education and information from those of the past times. In the past, literacy meant the ability of reading and writing, but today the meaning of literacy has changed through the time and such a type of literacy is not enough to meet people’s needs in the industrial society of the 21st century. Today’s life requires media and information literacy especially for the students, whose duty is to do research and who have a significant role in the development of their countries from all perspectives. This research aims to study the relation between the media literacy and information literacy of the students of the fields of Communication Science and Knowledge and information science. This is an applied research in terms of its objective and uses a survey-correlation method. The statistical population of this research consists of the postgraduate students studying in the fields of Knowledge and Information Science and Communication Science at Tehran University and Allameh Tabatabai University. The data required for this research were collected by a researcher-made questionnaire. The reliability of the questionnaire has been evaluated by Cronbach’s Alpha, which was equal to 0.936. The data were analyzed using descriptive and inferential statistic methods. The results showed that the level of media literacy and information literacy of students is desirable. There is a significant relationship between the economic status of students and their media literacy. However, the social status of students was directly related to their "ability to communicate" variable of media literacy Also the Pearson correlation test showed a significant relationship between the variables of media literacy and information literacy.