نقش عوامل سياسي در روابط عنازيان و سلجوقيان

The Effect of Political Factors on the Relationships between Anazids and Saljuqids

عنازيان (حك. 381ـ511ق) از خاندان‌هاي حكومت‌گري بودند كه همزمان با قدرت‌گيري سلجوقيان (حك. 429ـ590ق)، در مناطقي از غرب ايران حكومت مي‌كردند. روابط سلجوقيان با اينان كه در مسير توسعه قلمرو آن‌ها قرار گرفته بودند، در برهه‌هاي مختلف، متفاوت و تابع شرايط و اوضاع سياسي منطقه و خلافت عباسي و در نتيجه گاه دوستانه و مسالمت‌آميز و گاه تيره و همراه با درگيري نظامي بود. اين نوشتار با رويكرد توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از منابع تاريخي، ضمن بررسي روابط اين دو حكومت، در پي پاسخ به اين پرسش است كه عوامل سياسي در دوره‌هاي مختلف چه اثري در روابط بني‌عناز و سلجوقيان داشته است؟ يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه بني‌عناز با برآوردي كه از توان خود و توان سلجوقيان و رقيبان آن‌ها داشتند،روابط دوگانه‌اي را با اين سلسله ترك‌نژاد دنبال مي‌كردند؛ گاه مانند «مهلهل بن محمد بن عناز» به پيكار سلجوقيان مي‌رفتند و گاه چون «سُعدي بن ابي‌الشوك» به خدمت حاكمان سلجوقي درآمده، مورد لطف آن‌ها قرار مي‌گرفتند. عواملي مانند اختلافات دروني خاندان عنازي و همراهي يا رويارويي آنان با رقباي سلجوقيان در اين روابط دوگانه اثرگذار بوده است

Anazids -381- 511 after hijrah- were considered as the governor families who took the control of government synchronized with Saljuqids’ gaining power in some areas of the west of Iran during 429-590 after hijrah. Saljuqids’ relationship with them being an obstacle on their developing territiory was some times friendly and sometimes along with military contention, dependent on the political conditions of area and those of Abbasid caliphate. Through the analytical-descriptive approach and reliant on the historical sources, this writing investigates the relationships between these two governments and answers the question regarding the effect of political factors in different phases on the relationship between Anazids and Saljuqids. The findings of research illustrates that Anazids were of dual relationship with this Turk dynasty considering their own and Saljuqids’ power as well as Saljuqids’ rivals. At times, like Mohalhel Ibn e- Muhammad Ibn e- Anaz, they fought with Saljuqids and some times, like So’di Ibn e- Abi Shok, they were at the service of them and were benefited by their favors. The factors like inter- disagreements of Anazids and their cooperation with Saljuqids’ rivals have been effective on their dual relationships