مقايسه مدل هاي SRM و HEC-HMS در شبيه سازي رواناب ناشي از ذوب برف حوضه ي آبريز شهرچاي اروميه

Comparison of SRM and HEC-HMS Models in Simulation of Runoff from Snowmelt in Shahrchay River Basin, Urmia

هـدف اين مطالعه، شبيه ­سازي رواناب حاصل از ذوب بـرف در حوضه ­ي شـهرچاي، با استفاده از دو مدل SRM و HEC-HMS است. بدين منظور، ابتدا با وارد كردن داده­ هاي پوشش برف، متغيرهاي هواشناختي و پارامترهاي لازم به مدلSRM ، رواناب ناشي از ذوب برف شبيه ­سازي شد. در مدل HEC-HMS نيز پس از ايجاد مدل حوضه با نرم افزار HEC-GeoHMS در محيطGIS و ايجاد مدل هواشناختي و واردكردن پارامترهاي لازم مانند تلفات، رونديابي و ذوب برف شبيه ­سازي انجام شد. ضريب تعيين (R2) مدل SRM معادل ۰/۹ و درصد خطاي حجمي آن ۱/۹۶ به دست آمد. از طرفي مدل HEC-HMS نيز با دقت رضايت­بخش (ولي كمتر از SRM) شبيه ­سازي رواناب ناشي از ذوب برف را انجام داد. به طوري كه ضريب تعيين (R2) آن 0/85 و درصد خطاي حجمي آن 2/1 درصد به دست آمد. صرف نظر از دقت بالاي مدل SRM يكي از نقاط قوت مدل HEC-HMS، استفاده از داده ­هاي دما و بارش است؛ در صورتي كه مدل SRM علاوه بر اين پارامترها نيازمند داده هاي مساحت سطح پوشش برف است كه از تصاوير ماهواره­اي به دست مي آيد. نتايج نشان داد كه مقدار كل رواناب در منطقه­ ي مورد مطالعه با مدل SRM ، معادل 106×129/6 متر مكعب بود. در حالي كه اين رقم با مدل HEC-HMS معادل با 106×129/6 متر مكعب به دست آمد. با مقايسه ­ي اين ارقام با مقدار مشاهداتي (يعني 106× 132/4متر مكعب) مي­توان نتيجه گرفت كه عملكرد مدل SRM در مقايسه با مدل HEC-HMS نسبتا خوب است.

In this study for the purpose of simulation of runoff originated from snowmelt in Shahrchay River basin two models namely SRM and HEC-HMS were used. For this purpose، entering the snow cover data، meteorological variables and other needed parameters an input to SRM model the runoff from snowmelt was simulate. In HEC-HMS model، after derivation of watershed model using the HEC-GEOHMS software in GIS environment and derivation of meteorology model and entering the required parameters such as water losses، flow routing and snow melt was simulated. The coefficient of determination (R2) of SRM model was 0.9 and the percentage of volumetric error (DV) was equal to 1.96. On the other hand، the HEC-HMS model simulated snowmelt runoff was satisfactory (but less than SRM)، so that the R2 and DV obtained for this model were as equal to 0.85 and 2.1%، respectively. Utilization of air temperature and precipitation data (neglecting the high accuracy of SRM) can be considered as advantages of HEC-HMS. In contrast، in SRM model in the snow covered area of region apart from the mentioned parameters satellite images of the region is also required. Results indicated that the total volume of runoff in the study area was 129.9×106 cubic meters for SRM، whereas it was 129.6×106 cubic meters for HEC-HMS. Comparing these values with that of the observed (i.e.134.4×106 m3) it can be concluded that SRM model performance is relatively better than the HEC-HMS