بررسي ميزان تأثير بهره‌گيري از راهكارهاي غيرسازه‌اي در بهبود عملكرد بهره‌برداري كانال اصلي آبياري تحت نوسان‌هاي جريان ورودي (مطالعۀ موردي كانال اصلي شبكۀ رودشت حوضۀ زاينده‌رود)

(Assessing the Performance of Nonstructural Operational Solutions for Main Irrigation Canal under Inflow Fluctuations (Case Study of Roodasht Main Irrigation Canal Zayanderood Basin

بهبود مديريت بهره ­برداري كانال اصلي شبكه­ هاي آبياري به­­ منظور توزيع عادلانۀ آب كشاورزي در كانال­ هاي درجه دو ضروري است. در اين تحقيق، به راهكارهاي صرفاً غيرسازه ­اي به ­منظور بهبود وضعيت كنوني بهره ­برداري كانال­ اصلي آبياري پرداخته شده است كه با مشكل نوسان­ هاي جريان ورودي روبه ­­روست. در اين ­باره و بر اساس قابليت عملياتي شدن در بهره ­برداري كانال اصلي، چهار راهكار به ­­ترتيب با تاكيد بر شرايط قابل پيش ­بيني نوسان­ هاي ورودي، شرايط غير قابل پيش ­بيني، امكان نوبت ­بندي تحويل آب به بالادست و پايين­ دست كانال اصلي و كاهش مدت زمان آبگيري با افزايش ناگهاني دبي ورودي در سراب كانال پيشنهاد شده است. ميزان تأثير هر يك از راهكارهاي غيرسازه ­اي گفته شده در بهره­ برداري كانال اصلي، با بهره ­گيري از مدل رياضي تهيه شده در كانال اصلي شبكۀ آبياري رودشت در شبيه ­ساز هيدروديناميك ICSS، با استفاده از شاخص ­هاي ارزيابي عملكرد بررسي شد. نتايج بررسي ­ها حاكي از بهبود مؤثرتر بهره ­برداري كانال اصلي با استفاده از راهكارهاي سوم و چهارم است به ­طوري­كه با اجراي آنها، حداكثر خطا در دبي تحويلي، كفايت تحويل و عدالت توزيع بين آب­بران پايين ­دست كانال اصلي و بالادستي ­ها، به­ طور متوسط براي تمام آبگيرهاي واقع شده در كانال به ­ترتيب به­ ميزان 25، 18 و 17 درصد بهبود يافته است.

Improving management of existing irrigation canals is indispensable in order to save more water. In this study, a set of four nonstructural solutions introduced in order to improve the operational performance of a main irrigation canals suffering from fluctuations of inflow water. To this end the existing operation of the Roodasht main irrigation canal was simulated applying a mathematical model and assessed by the operational performance evolution indices. Then the abovementioned solutions were investigated. The four solutions consist of operation with known disturbances; unknown disturbances; rotational water delivery out of the intakes alongside of the main canal and increasing discharge inflow. The results indicated that operational level were improved by the solutions, for example by employing the third and the forth operational solution, average value of the maximum error in water delivery was decreased by 25% and adequacy of water delivery activity was improved by18% respectively. Also, the results showed that under severe decrease of inflow to the canal, the mentioned solutions improved water delivery and distribution between upstream and downstream 17 percent