بررسي بازار محصولات كشاورزي با تأكيد بر سهم عوامل مختلف از منافع‌ بازار (مطالعه موردي بازار انار استان يزد)

(Survey of Agricultural Products Market with Emphasis on the Share of Different Factors from Market Gains (Case Study: Pomegranate Market of Yazd Province

با توجه به اهميت توليد و صادرات انار در شهرستان ميبد يزد، پرداختن به مسائل موجود در بازار اين محصول از اهميت قابل توجهي برخوردار خواهد بود. لذا با تكميل 132 پرسش‏نامه در هر يك از سطوح توليدكننده يا باغداران، عمده‌فروش و خرده‌فروش، حاشيه و سهم هريك از سطوح بازار در بازار انار درجه يك و دو در ميبد يزد بررسي شد. نتايج تحقيق نشان داد كه حاشيه عمده‌فروشي، خرده‌فروشي و حاشيه كل در مورد انار درجه يك اين شهرستان به ترتيب 4110/۹، 2187/5 و 6298/5 ريال به ازاي هر كيلوگرم بوده است. در مورد انار درجه دو نيز اين حاشيه ها عبارت‏ بودند از: 3421/8 1684/3 و 5105/6 ريال به ازاي هر كيلوگرم. سهم توليدكننده يا باغدار، عمده‌فروش و خرده‌فروش از قيمت خرده‌فروشي، در مورد انار درجه دو به‌ترتيب 28/3، 48/05 و 23/65 درصد مي‌باشد. در مورد انار درجه يك، سهم‌هاي مربوطه به ترتيب 44/48، 36/24و 19/28 برآورد گرديد و همان‏گونه كه ملاحظه مي‌شود، با افزايش كيفيت انار و توليد انار درجه يك، سهم باغدار افزايش خواهد يافت. سهم بالاي عمده‌فروش نيز به‏ طور قابل توجهي كاهش خواهد يافت. همچنين ضريب هزينه بازاريابي در بازار انار درجه يك و دو به ترتيب برابر 24/13 و 31/30 درصد برآورد شد كه مبين آن است كه سهم هزينه بازاريابي در قيمت نهايي محصول در بازار انار درجه يك كمتر بوده است. برآورد عوامل مؤثر بر سهم بازار نيز نشان داد كه هزينه بازار اثر مثبت و معني‌دار بر سهم بازار داشته است. لذا حتي با توليد انار درجه يك، سياست‌هاي تنظيم بازار به منظور انطباق مناسب حاشيه‌هاي به‏ وجود آمده با هزينه‌هاي بازار به منظور افزايش سهم باغدار در بازار ضروري خواهد بود

According to the importance of pomegranate production and export in Meybod county of Yazd province, investigating the problems of its market is very important. Therefore 132 questionnaires were completed per level of producer, wholesaler and retailer and Marketing margin and share of each level in markets of first and second quality pomegranate are investigated in Meybod. The results show that wholesaler margin, retailer margin and total margin in first quality market are 4110.9, 2187.5 and 6298.5 Rials per Kg respectively. In second quality market, these margins are 3421.8, 1684.3 and 5105.6 Rials per Kg respectively. The share of producer, wholesaler and retailer from retailer price in second quality pomegranate are 28.3, 48.05 and 23.65 percent, respectively. This share in first quality is estimated 44.48, 36.24 and 19.28, respectively. As can be seen, by increasing the pomegranate quality and production of first quality, producer’ share will be increased. High proportion of wholesaler will be reduced significantly. Also marketing cost coefficient in first and second quality pomegranate are estimated 24.13 and 31.30 percent respectively. Moreover the result show that market cost had positive and significant effect on market share. Therefore, even with production of first quality pomegranate, market regulation policies for suitable conformity of margins with marketing cost for increasing the orchardist’ share is very necessary