تحليل موضوعي مقالات علمي پژوهشي حوزه علوم قرآن؛ نشر يافته بين سال­ هاي 1386-1390

(Thematic Analysis of scholarly journals in Quran sciences circle; published in the years 1386-1390 (A.H.S

گام نخست در بهينه‌سازي پژوهش‌هاي علوم قرآني، تحليل و بررسي تحقيق‌هايي است كه در ساليان اخير به رشته تحرير درآمده است. بنابراين هدف پژوهش حاضر، تعيين ميزان پراكندگي و گرايش موضوعي مقالات حوزه علوم قرآن در نشريات علمي پژوهشي است. بازه زماني مورد پژوهش كه با روش تحليل محتوا صورت گرفته است، مقالاتي است كه بين سال‌هاي 1386-1390 به چاپ رسيده است. در اين روش، مقالات از لحاظ موضوعي تحليل شده­اند و مبناي تعيين موضوع، مقوله­ هاي استخراج‌شده از اصطلاحنامه علوم قرآن است. از مجموع283 مقاله ارائه‌شده، 282 عنوان مقاله، تأليفي و يك عنوان مقاله ترجمه‌اي بوده است. بيشترين سهم ارائه مقالات با %53/8 به متخصصان با مدرك تحصيلي دكتري اختصاص دارد و بيشترين مشاركت از نظر رتبه علمي، مربوط به آن دسته از اعضاي هيئت‌علمي است كه استاديار هستند. در تأليف و انتشار مقالات حوزه علوم قرآن، سهم مردان %87/7 و سهم زنان %12/3 بوده است. همچنين %62/7 مقالات داراي يك نويسنده، %33/9 دو نويسنده و %3/4 داراي سه نويسنده است. از ‌نظر وابستگي سازماني، دانشگاه فردوسي مشهد در صدر مؤسسات آموزشي پژوهشي قرار دارد. تحليل موضوعي مقالات نشان مي‌دهد بيشترين سهم با %15/8 به مقوله «مكاتب تفسيري» اختصاص داشته، «موضوعات قرآني» با %14/4 و «دلالت واژگان قرآني» با 12/7 درصد در مرتبه‌هاي بعدي قرار دارند. در پايان، هفت پيشنهاد براي بهينه‌سازي پژوهش‌هاي علوم قرآني ارائه شده است.

First step in optimization researches on Quranic sciences is analysis of researches undertaken in recent years. Therefore, the purpose of this essay is specifying extent of thematic dispersion and tendency in researches of mentioned circle done in scholar journals. The interval of this study done by content analysis method is the articles published in the years 1386-1390 (A.H.S). In this method, articles have been analyzed thematic and the bases of specifying subject are categories extracted from thesaurus of Quranic sciences. 282 articles of 283 cases presented were compilation and another one was translation. Highest portion with 53/8% did by Ph.D. Degree specialists and most part of participation in scientific rating was relevant to assistant professors. Participation of men was 87/7% and for women was 12/3%. 62/7% of articles did by one, 33/9% by two, and 3.4% by three researchers too. In term of organizational dependent, Ferdowsi university of Mashhad is in the first place of researching and educating institutes. Thematic analysis of articles shows that most part with 15/8% belongs to category of exegetic schools. Then, Quranic subjects with 14/4% and significance of Quranic words with 12/7% are in the next places. Finally, seven suggestions offered for optimization of researches in Quranic sciences.