تحليلي از عالم برزخ صعودي در وجودشناسي شيخ اشراق

براساس آموزه هاي ديني، عالم برزخ عالمي است ميان عالم طبيعت و قيامت كه انسان بعد از زندگي دنيوي تا فرا رسيدن قيامت، درآن عالم خواهد ماند. وجود چنين عالمي از ديدگاه شرع، ضروري است، علاوه براين، در متون عرفاني و فلسفي وجود عالم برزخ به عنوان پيونددهنده و حد وسط عالم ماده و عالم معنا، شناخته شده است. براساس آثار شيخ اشراق، عالم برزخ در مرتبه اي از مراتب عالم مثال مقيد و در قوس صعود جاي دارد كه صور خيالي آن عالم، معلول جهات فاعليت نفس انساني است. مراد از برزخ شرعي نيز همين برزخ صعودي است كه مرز مقدر معاد از آنجا شروع مي شود. اما اين فيلسوف گران قدر، براي سعادت و شقاوت پس از مرگ، به تحقق جسم در بعضي مراتب و عدم ضرورت آن در تمام مراتب، معتقد است. در اين مقاله، نگاه شيخ اشراق به عالم برزخ و تبيين جايگاه نفوس پس از مرگ از ديدگاه آن حكيم با تاكيد بر آيات و روايات مورد بررسي قرار خواهد گرفت.