مطالعه تغييرات متابوليت‌هاي سازگاري و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي اكسيدانت ژنوتيپ هاي گندم در شرايط تنش رطوبتي

به منظور مطالعه تأثير تنش رطوبتي بر متابوليت هاي سازگار و فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدانت پنج ژنوتيپ گندم آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سال 1393 به صورت گلداني در شرايط گلخانه اي در دانشگاه محقق اردبيلي انجام گرفت. تيمارهاي آزمايش شامل سه سطح تنش رطوبتي (85، 55 و 35 درصد ظرفيت زراعي) و پنج ژنوتيپ گندم (Orom, Zarea, Mihan, ZSZOBKAYKA, JS317G217) بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد، ميزان پرولين، قندهاي محلول، ليزين، متيونين، پروتئين و فعاليت آنزيمهاي آنتي اكسيدانت كاتالاز، پراكسيداز و پلي فنل اكسيداز و پتانسيل اسمزي تحت تأثير اثرات اصلي و برهمكنش تنش رطوبتي در ژنوتيپ در سطح يك درصد تفاوت معني دار با يكديگر داشتند. تنش رطوبتي موجب افزايش در توليد پرولين، قندهاي محلول، فعاليت كاتالاز، پراكسيداز و پلي فنل اكسيداز و موجب كاهش ميزان ليزين، متيونين، پروتئين و پتانسيل اسمزي شد. بالاترين ميزان پرولين، متيونين، كاتالاز پراكسيداز، پلي فنل اكسيداز از ژنوتيپ "Zarea" در سطح تنش 35 درصد مشاهده شد. بالاترين غلظت قندهاي محلول (0/988 ميلي گرم بر گرم وزن تر) از رقم "Orom" بالاترين غلظت ليزين (2/88 ميلي گرم در گرم در 85٪ ظرفيت زراعي) از ژنوتيپ "ZSZOBKAYKA" و بالاترين ميزان پروتئين (56/6 ميلي گرم بر گرم) از ژنوتيپ "Mih@n" در سطح تنش 35 درصد به دست آمد. همچنين مشاهده شد بيشترين پتانسيل اسمزي (8/1- بار) در رقم "Mih@n" مي باشد. نتايج تجزيه رگرسيوني نشان داد كه پتانسيل اسمزي بيشتر تحت تأثير فعاليت آنزيم پلي فنل اكسيداز و ميزان پروتئين مي باشد. ميزان بيوماس نيز تحت تاثير تنش كاهش معني دار يافت كه علت آن را نيز به كاهش پتانسيل اسمزي در اثر تنش مرتبط دانست. بنابراين ژنوتيپ "Mih@n" به عنوان متحمل ترين ژنوتيپ به تنش بود كه مي توان علت آن را به دارا بودن بالاترين ميزان پروتئين و كمترين فعاليت پلي فنل اكسيداز و در نهايت بالاترين پتانسيل اسمزي نسبت داد.