تصوير سيرۀ علمي امام زين‌العابدين(ع) بر پايه منابع اهل‌سنّت

Imam Zayn al-Abidin’s (AS) Scientific Tradition based on the Sunni Sources

علم لدني از اختصاصات و ويژگي‌هاي مهم ائمه شيعه است. مطابق منابع روايي و اسناد تاريخي امام زين‌العابدين(ع) نيز به‌عنوان چهارمين امام منصوص شيعه از علمي سرشار برخوردار بوده است. حال آنكه متكي بر صفات اخلاقي ايشان بيشتر محققان بر ابعاد اجتماعي و منش‌هاي فردي وي تأكيد كرده‌اند. اما با رجوع به منابع متقدم مي‌توان دريافت آن حضرت با احراز جايگاه امام، مفسر و محدث، ضمن گره‌گشايي از مسائل ديني مختلف با تأكيد بر قرآن كريم و با استعانت از علم خويش با درايت به بسياري از پرسش‌هاي مطرح عصر خود پاسخ مي‌داده است و متكي بر همين ويژگي اخلاقي توأم با سرآمدي علمي و پيشقراولي دانشي مرجعيت يافته است. براساس اين جايگاه آنچه مقرر است در اين جُستار بدان پرداخته شود يافت انعكاس سيره علمي امام زين‌العابدين در منابع متقدم اهل سنت است و اينكه: امام زين‌العابدين(ع) در پهنه علوم گوناگون ديني؛ يعني فقه، حديث، فتوا و تفسير از ديد اهل سنت چه جايگاهي داشته است؟ بر پايه يافته‌هاي اين تحقيق، منابع متقدم اهل سنت ضمن تأكيد گراميداشت جايگاه علمي امامان شيعه به‌ويژه امام زين‌العابدين(ع) ايشان را به‌عنوان فقيه، محدث و مفسر ياد كرده‌اند و اين نشان مي‌دهد كه نويسندگان اهل سنت از ابعاد علمي ايشان غافل نبوده‌اند، بلكه به سيرۀ علمي ايشان از منظرهاي گوناگون نگريسته اند. روش اين پژوهش، توصيفي و شيوۀ گرد آوري اطلاعاتش، كتابخانه‌اي بوده است.

Having Divine knowledge is one of the important characteristics of the Shiite Imams. Based on the narrative sources and historical documents, Imam Zayn al-Abidin (AS), the fourth Imam of the Shi'a, has enjoyed great scientific knowledge. Referring to the earlier sources, it is possible to perceive that by holding the positions of Imam, interpreter and traditionist and by relying on the Holy Qur'an, Imam Zayn al-Abidin (AS) responded to the various religious questions and issues rose at his time and got religious authority. Investigation of the scientific tradition of Imam Zayn al-Abidin (AS) in the earlier Sunni sources is the main focus of this study. What was the position of Imam Zayn al-Abidin (AS) in various scientific fields such as jurisprudence, hadith, fatwa, and commentary based on the Sunnis’ viewpoints? Based on the findings of this research, Imam was mentioned in the Sunni sources as a scholar, jurisprudent, traditionist, and commentator whose views were considered by the early scholars. This study is descriptive.