تحليل سطح توسعه خدمات بهداشتي - درماني از منظر عدالت فضايي (مطالعه موردي: سكونتگاه‌هاي روستايي استان آذربايجان غربي)

On the Analysis of Health Services Development Level from the Spatial Equity Point of View (Case Study: Rural Settlements of West Azerbaijan Province)

در هر جامعه‌اي، بهداشت و درمان به عنوان يكي از بخش‌هاي مهم اجتماعي نقش تعيين‌كننده‌اي در سلامت و تندرستي افراد جامعه دارد. از اين رو به عنوان يكي از حقوق جهاني بشر، مورد تاكيد تمام كشورها در زمينه تأمين رفاه اجتماعي است. مطالعه حاضر باهدف تحليل سطح توسعه خدمات بهداشتي - درماني از منظر عدالت فضايي در سكونتگاه­هاي روستايي استان آذربايجان غربي انجام شده است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و نوع آن كاربردي است. جمع‌آوري داده‌ها در قالب 12 شاخص، به صورت اسنادي و كتابخانه‌اي بوده است. به منظور تحليل داده­ها از ضريب آنتروپي شانون و مدل‌هاي TOPSISو MORIS و به منظور رسيدن به نتيجه واحد از روش ميانگين رتبه‌ها استفاده شد. بابكارگيري اين مدل­ها و آناليز هريك از آن­ها، سكونتگاه­هاي روستايي شهرستان­هاي آذربايجان غربي رتبه­بندي و سطح بندي فضايي شدند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه سكونتگاه­هاي روستايي شهرستان‌هاي اروميه و خوي درهر دو مدل بارتبه 1و2 با وضعيت مطلوب در سطح اول و دوم قرارگرفته‌ و سكونتگاه­هاي روستايي شهرستان‌هاي سلماس، مهاباد، تكاب، پيرانشهر، نقده، شاهين دژ، سردشت، اشنويه، چالدران با كسب رتبه‌هاي ششم تا چهاردهم در سطح چهارم جاي گرفته‌اند. نتايج مشاهدات ميداني صورت گرفته نشان داد در نابرابري فضايي موجود، علاوه بر تعداد جمعيت، عامل فاصله نيز اثرگذار است. به طوري كه با افزايش فاصله از مركز شهر، از شدت برخورداري از امكانات و خدمات كاسته مي­شود. اين امر حاصل نتايج سياست­هاي رشد قطبي است كه در نتيجه آن تمام امكانات و قدرت در يك يا چند منطقه تمركز مي­يابد و ساير مناطق به صورت حاشيه­اي عمل مي­كنند. در نهايت با توجه به عدم تعادل فضايي موجود، پيشنهادهايي ارائه شده است.

In each community, health and remedy as the one of parts important social, decisive role in the persons health and wellbeing of the community. Present study with the aim of analysis the spatial distribution of health services from the perspective of spatial equity has been conducted in rural settlements Western Azerbaijan province. The research method is descriptive - analytical and Practical type. Data gathering in the form of 12 indicators, is documentary- Libraries method. In analyzing the data using models of Shannon entropy, TOPSIS, MORIS and in order to achieve the same result using method average ranks. Using these models and analyze each of them, rural settlements the county West Azerbaijan ranked and leveling space. The results show that rural settlements of Urmia and Khoy countyes in both models with rank 1 and 2 with good condition have been in the first and second level. And rural settlements counties Salmas Mahabad, Takab, Piranshahr, Naqadeh, Shahindej, Sardasht, Oshnavieh, Chalderan With ranks sixth up fourteenth are the fourth level. Results conducted field observations showed that in existing spatial inequality, Addition to the number of population Operating distance is also effective. Even with increasing distance from the city center, will be reduced the intensity of the enjoyment of facilities and services. This results is of polar growth policies, Followed by that, all facilities and power is concentrated in one or several regions and other regions act marginally eventually, with regard to existing spatial inequality provided Suggestions.