بررسي هم‌كناري تفكر انتقادي و ابعاد دين‌داري در ميان دانشجويان كارشناسي ارشد

Investigation of adjacency of critical thinking and aspects of religiosity among MA students

اهميت به كارگيري روش هاي تربيت ديني با رويكردهاي عقلاني و به كارگيري تفكر انتقادي در تربيت در روزگار كنوني مورد توجه انديشمندان تعليم و تربيت قرار دارد. اما امكان هم كناري گزاره هاي ديني اسلامي با مولفه هاي تفكر انتقادي ملزم به بررسي هاي نظري و تجربي گسترده است. تحقيقات صورت گرفته در خارج از ايران نشان از رابطه منفي اين دو مولفه دارد. اين مقاله بر آن است به بررسي رابطه تفكر انتقادي و ابعاد اصلي دينداري (بعد باور، مناسك و تجربه) دانشجويان را با استفاده از روش كمي پيمايش و با ابراز پرسشنامه بپردازد. جامعه آماري را دانشجويان كارشناسي ارشد دانشگاه هاي الزهرا، امام صادق و شهيد بهشتي؛ از مجموع دانشگاه هاي دولتي تهران، تشكيل مي دهند. تعداد نمونه تحقيق از طريق فرمول كوكران و با روش نمونه گيري متناسب با حجم 370 نفر تعيين شد. نتايج نشان مي دهد كه بين ميزان تفكر انتقادي و ابعاد دينداري؛ باور، مناسك و تجربه، رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. همچنين از بين خرده مقياس هاي تفكر انتقادي، خرده مقياس ذهن باز با هيچ يك از ابعاد رابطه معناداري ندارد. در مورد بعد باور، علاوه بر ذهن باز، كنجكاوي نيز رابطه معناداري با اين بعد ندارد. از ديگر نتايج اين پژوهش بالا بودن ميزان ابعاد باور و تجربه در بين دانشجويان و پايين بودن ميزان بعد مناسك در بين آنان مي باشد. از نظر ميزان تفكر انتقادي نيز 20 درصد از دانشجويان در سطح بالايي از تفكرانتقادي قرار دارند.

Nowadays the importance of critical thinking in training of scholars has been emphasized. The problem, however, is that the adjacency of Islamic religious propositions with critical thinking requires theoretical and experimental evaluation. This paper aims at investigation the relationship between critical thinking and main aspects of religiosity(beliefs, customs, and experience) through a quantitative survey and questionnaire. The sample consisted of MA students (350) in Alzahra University, Imam Sadegh University, and shahid Beheshti Universitys. The sampling was dome through Kukran formula. The results reveal that there is a positive and meaningful relationship between critical thinking, aspects of religiosity, beliefs, and customs. From among the sub-scales of critical thinking, the open mind scale had no meaningful relationship with other aspects. In addition, belief in curiosity had no relationship with other aspects. Moreover, the findings revealed highness of aspects of beliefs and experience and lowness of customs among the students. In term of critical thinking, 20% of the participants showed high level of critical thinking.