كميت و كيفيت متابوليت هاي ثانويه گياه اسطوخودوس تحت تاثير عامل بوم شناختي ارتفاع از سطح دريا

Quantity and quality of secondary metabolites in lavender plant under the influence of ecological factors

متابوليت هاي ثانويه بخش اصلي گياهان دارويي محسوب مي شوند و در پزشكي كاربرد دارند. از طرفي، ژنتيك و محيط دو عامل مهم و تاثيرگذار در كميت و كيفيت مواد موثره گياهان دارويي هستند. به منظور بررسي تاثير اختلاف ارتفاع از سطح دريا بر ميزان و تنوع متابوليت هاي ثانويه گياه اسطوخودوس از دو رويشگاه (بلده و بهشهر) واقع در استان مازندران در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار، نمونه برداري شد. پس از خشك كردن گياه، اسانس گيري به روش تقطير با آب صورت پذيرفت. جداسازي و شناسايي تركيب هاي موجود در اسانس توسط دستگاه هاي كروماتوگرافي گازي (GC) و كروماتوگراف گازي متصل شده به طيف سنج جرمي (GC/MS) انجام شد. نتايج اين تحقيق به شناسايي 22 و 24 تركيب منجر شد، كه به ترتيب نشان دهنده۹۹/۹۶ درصدو ۹۷/۰۱ درصدكل تركيبات اسانس نمونه هاي بلده و بهشهر بودند. تركيبات شاخص در جمعيت بهشهر: اندوبورنئول (۲۲/۳۶ درصد)، 1 و 8 سينئول (۲۰/۰۷ درصد)، كامفور ۸/۶۹ درصد)، آلفا كادينول (۷/۶۰درصد)، كاريوفيلن اكسيد ۵/۰۹ درصد) و پروپانال (۴/۱۸ درصد) و در جمعيت بلده: بورنئول (۲۶/۷۸ درصد)، 1 و 8 سينئول (۲۰/۱۹ درصد)، كامفور (۹/۹۵ درصد)، آلفا كادينول (۵/۸۰درصد)، كاريوفيلن اكسيد (۴/۹۹ درصد) و پروپانال (۳/۴۱ درصد) بودند. با توجه به وجود اختلاف در ميزان بازده و تركيبات اسانس، مي توان نتيجه گرفت كه عوامل محيطي (ارتفاع از سطح دريا و غيره) نيز مانند عوامل ژنتيكي مي تواند بر توليد و مقادير تركيبات شيميايي موجود در گياهان دارويي موثر واقع مي شود و بسته به هدف از كشت و نوع ماده موثره، گياهان دارويي در مناطق متفاوت كشت شوند.

Secondary metabolites have great pharmaceutical value in medicine. This study evaluates the effect of alti-tude on the amount and variety of secondary metabolites in lavender plant from two sites located in Mazandaran prov-ince. Sampling was performed in a randomized design with three replications. After the plants were dried، essential oil was extracted by distillation. Isolation and identification of constituents of the oil were performed by gas chromato-graphy and gas chromatography connected to mass spectroscopy. The results of this research led to the identification of 22 (99.96% of the total constituents) and 24 (97.01% of the total constituents) constituents in Baladeh and Behshahr sa-mples، respectively. Characteristics constituents included Andoyorneol (22.36%)، 1، 8 cineole (20.7%)، camphor (8.69%)، α-Cadinol (7.60%)، Caryophyllene oxide (5.09%) and Propanol (18.4%) in Behshahr population samples and Borneol (26.78%)، 1، 8 cineole (20.19%)، camphor (9.59%)، α-Cadinol (5.80%)، caryophyllene oxide (4.99%) and pr-opanol (3.41%) in Baladeh population samples. The differences in the output and combination of the essential oils in-dicated that the environmental as well as genetic factors can affect the production and amounts of the chemical comp-ounds in medical plants. Therefore، medicinal plants should be cultured in proper areas based on the aim of cultivation and the desired type of active materials.