مروري بر ساختار و عملكرد پوست از ديدگاه طب سنتي ايران و بررسي تطبيقي اجمالي آن با ديدگاه طب رايج

A review on the structure and function of the skin in Iranian traditional medicine point of view and comparison with conventional medicine

حكماي طب سنتي با تكيه بر مشاهدات باليني خود و تجربه‌ي گذشتگان به تبيين ساختار و عملكرد تك‌تك اعضاي بدن پرداخته كه در اين ميان، پوست به‌دليل در دسترس‌بودن و تظاهرات باليني مشهود، از جايگاه ويژه­اي برخوردار است. اين مطالعه با هدف بررسي منشأ جنيني، آناتومي و فيزيولوژي پوست از ديدگاه مكتب طب سنتي ايران و بررسي تطبيقي اجمالي آن با ديدگاه مكتب طب رايج انجام شده است. ابتدا داده­ها با كليدواژه­هاي مربوطه از كتب معتبرطب سنتي ايران است اخراج و سپس جست‌وجو در پايگاه‌هاي علمي Google scholar، PubMed و Scopus صورت گرفت. در ديدگاه طب ايراني پوست از حيث منشأ جنيني درحقيقت عضوي شبيه به عصب است و داراي قوام بافتي معتدل بوده كه از تركيب ليف و پايانه­هاي عصبي، گوشت و رگ‌هاي باريك شكل گرفته است. ازجمله مهم‌ترين عملكردهاي پوست در اين ديدگاه مي‌توان به مكانيسم محافظتي پوست، تهويه و تنظيم حرارت بدن، حس لامسه و دفع بخشي از فضولات بدن اشاره نمود. در منابع طب نوين پوست به لايه­هاي اپيدرم، درم و هيپودرم تقسيم شده و لايه‌ي اپيدرم مشابه بافت عصبي منشأ اكتودرمي دارد. محافظت از بدن، فعاليت حسي، تنظيم دماي بدن، تبادل گازها، جذب اشعه‌ي فرابنفش و دفع الكتروليت‌هاي اضافي بدن به‌عنوان اهم عملكرد پوست از ديدگاه طب رايج قلمداد مي‌گردد. با بررسي اجمالي در زمينه‌ي منشأ جنيني، ساختار و عملكرد پوست چنين استنباط مي‌گردد كه در بسياري ازجهات، بين ديدگاه‌هاي اين دو مكتب طبي تشابهات جدي ديده مي­شود.

Iranian traditional medicine (ITM) scholars have explained the structure and function of each organ based on clinical observations and past experiences. The skin is especially important due to apparent clinical manifestations serving as a convenient diagnosis tool. This study was aimed to evaluate the anatomy and physiology of the skin as presented in ITM School and compare with conventional medicine. Relevant keywords were searched in ITM reference books, Google scholar, PubMed, and Scopus. After extracting the data, the results were classified in terms of concepts and tables. ITM scholars believe the embryonic origin of skin is similar to nervous tissue. In their view, the skin has a moderate temperament, and is a combination of fibers, nerve ends, muscles and vessels. Among the most important functions of the skin is the sense of touch, body temperature regulation, and excretion of wastes. In conventional medicine, the skin consists of epidermis, dermis, and hypodermis layers. The embryonic origin of epidermis is the ectoderm. Protection and body temperature regulation, sensory activities, gas exchange, absorption of ultraviolet rays and disposal of excess body electrolytes are considered as the most important skin functions. Overview of fetal origin, structure and function of the skin between these two schools of medicine interpreted in many ways, revealed many similarities.