مفهوم «خويشتن» در سنت فكري ملي گرا (مطالعۀ موردي: كسروي و شادمان)

(THE CONCEPT OF "SELF" IN THE NATIONALIST TRADITION (CASE STUDY: KASRAWĪ AND SHADMAN

مسئلۀ «خويشتن» و كيستي «ما» در برابر ديگري غرب يكي از مباحث عمدۀ مورد توجه روشنفكران ايران معاصر بوده است. با رجوع به آثار روشنفكراني كه در زمينةاين حوزۀ موضوعي قلم زده‌اند، مشخص مي‌شود كه آنان با ديدگاه‌هاي گوناگوني كه هر كدام از «سنتِ» فكري خاصي نشأت گرفته است، دربارة «خويشتنِ ايراني» به بحث نشسته‌اند. هدف اين مقاله، واكاوي مفهوم «خويشتن» از ديدگاه «سنتِ» فكري ملي‌گراست كه به‌طور خاص در آراي دو تن از متفكران ايراني معاصر، احمد كسروي و فخرالدين شادمان متجلي است. بدين ترتيب، پرسش اساسي اين مقاله، اين است كه روشنفكرانِ «سنتِ» فكري مذكور چه تصوري از مفهوم «خويشتن» داشتند و با توجه به كدام زمينه‌هاي اجتماعي و نظري به اين تصور رسيده‌ بودند؟ فرضيۀ مقاله عبارت است از اينكه در «سنت» فكري ملي‌گرا، تعريف روشنفكران از مفهوم «خويشتن» براساس بازخواني آموزه‌هاي فكري و ميراث معنوي «ما» در محدودۀ ايران و براساس مشتركاتي همچون زبان فارسي شكل مي‌گيرد و روايت‌هاي آنان از زندگيِ «خويشتن ايراني» مبتني بر روايت‌هاي تاريخي ايران است. نوشتار حاضر، در دو بخش اصلي شكل يافته است. در محور نخست با توجه به تقدم زماني دوران زندگي و همچنين فضل تقدم، به تبيين نظرهاي سيد احمد كسروي و در محور دوم به بررسي آراي سيد فخرالدين شادمان پرداخته‌ايم. در پايان نيز جمع‌بندي مباحث و نتيجه‌گيري پرسش و فرضيۀ مقاله آورده شده است.

The issue of "self" and who "we" are against the “Other” West is one of the major topics of interest for contemporary Iranian intellectuals. With reference to the works of intellectuals who have written about this subject, it becomes clear that they have discussed the “Iranian Self” with different views rooted in special intellectual "tradition". The current article aims to examine the concept of "self" in terms of nationalist intellectual "tradition" particularly manifested in ideas of two contemporary Iranian thinkers: Ahmed Kasrawī and Fakhruddin Shadman. Thus, the main question raised here is: how did the above thinkers conceive the concept of “self” and upon which social and theoretical grounds did they found the concept of “self”? Our hypothesis is that in the nationalist intellectual tradition, intellectuals‟ definition of the concept of “self” is formed based on reading intellectual teachings and “our” spiritual heritage, and also based on such similarities as Persian language; moreover, their stories of "Iranian self" life is based on Iranian historical narratives. The present paper is organized as follows. First, we address an examination of the views of Ahmed Kasrawī; second, we address an examination of the views of Fakhruddin Shadman. Finally, conclusion is presented.