حفظ استقلال نظام بورس و اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران

The Independence of Securities and Exchange Apparatus of the Islamic Republic of Iran

«نهادهاي تنظيم‌گر مالي»، ازجمله سازمان بورس و اوراق بهادار، نقش مهمي در تنظيم مقررات مربوط به بازار سرمايه دارند. در گذشته از يك سو به دليل سادگي ساختار حكومت، وضع، اجرا و تفسير قوانين و نيز الزام اشخاص به رعايت آن‌ها صرفاً برعهدۀ قواي سه‌گانۀ مقننه، مجريه و قضائيه بود و از سوي ديگر، بسيط و محدود بودن وظايف حكومتي موجب مي‌شد كه اين ساختار بتواند نيازهاي جامعه را كفايت كند. با‌اين‌حال، صنعتي شدن جوامع و اشتغال هرچه بيشتر دولت‌ها به اموري از قبيل بانكداري، تجارت، سرمايه‌گذاري، بيمه و صادرات و واردات، وضعيت را دگرگون ساخت و ايجاد نهادهايي با كارويژۀ تنظيم‌گري در حوزۀ روابط مالي را ضروري نمود. نهادهاي مالي يادشده وظيفه دارند تا به‌عنوان مؤسساتي تخصصي، نيازهاي نوين مالي جامعه را در اسرع وقت و به بهترين شيوه پاسخ دهند. شوراي عالي بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان اركان اصلي بازار سرمايۀ ايران، از جملۀ چنين نهادهاي مالي هستند. كارايي مؤثر اين نهادهاي تنظيم‌گر مالي با استقلال آن‌ها درهم گره خورده است و به‌عبارتي، آنچه بيش از همه مي‌تواند كارايي مؤثر چنين نهادهايي را سبب شود، تضمين استقلال آن‌ها است. استقلال نهادهاي تنظيم‌گر مالي در وضع و تنظيم مقررات، نظارت، و استقلال ساختاري و مالي، جنبه‌هاي مختلفي هستند كه در اين مقاله بررسي مي‌شوند. سپس ابعاد يادشده به‌طور خاص در نظام بورس و اوراق بهادار ايران تجزيه و تحليل خواهند شد.

Financial institutions, such as Securities and Exchange Organization (SEO), play an important role in regulating the capital market. In the past, due to the simplicity of the structure of government, the Parliament simply passed a law, the Executive was implementing it and the Judiciary was in charge of interpreting and enforcing the law. However, industrialization and engagement of governments in banking services, trading, investing, insurance services, import and export caused the creation of new financial institutions. Such financial institutions are obliged to respond promptly to the needs of society in an efficient manner and regulate the market. The High Council of Security and Exchange and SEO as main principals in the Iran's capital market are among those financial institutions. The efficiency of these institutions is intertwined with their independence. In that, the effective efficiency of such financial institutions is dependent on guaranteeing their independence. In this article, independence in regulation, supervision, structure and finance will be examined in respect to securities and exchange apparatus of Iran.